Γράφει ο Νικόλαος Γαβαλάς
Κατάγομαι από πατέρα Παριανό και Μάνα Καρπαθιά. Από μητρική πλευρά, ο παππούς μου, ο Μιχάλης ο Σταματούλης ήταν Μενετιάτης, και η Γιαγιά μου, Παναγιώτα Μουστακάκη (γένος Μανωλίδη) από την Βωλάδα. Ενώ του πατέρα μου οι γονείς παρέμειναν με τις αδελφές του στην Νάουσα της Πάρου, οι συγγενείς, οι άμεσοι τουλάχιστον, της Μάνας μου είχαν ξενιτευτεί στα ανθρακωρυχεία του Logan County, West Virginia, και εν συνεχεία στο Costanzo Coal Company, στο Wheeling της ίδιας πολιτείας. Ύστερα, αφού είχαν εγκατασταθεί δυο θείοι μου στην Pensacola, Florida, μετακόμισε η οικογένεια εκεί, όπου και γεννήθηκα. Τα καλοκαίρια ερχόμουν από παιδική ηλικία στην Πάρο στην Γιαγιά και θείες, και όταν ενηλικιώθηκα, έκανα οριστικά την Πάρο το μόνιμο μου σπίτι.
Είμαι λοιπόν μισός Παριανός και μισός Καρπάθιος. Την Πάρο την αγαπώ, την έχω ζήσει και την ζω έντονα – ίσως και με λατρεία. Να όμως που η Μάνα που με γέννησε ήταν Καρπαθιά της Αμερικής, και αμέτρητες φορές, καθώς πέφτω για ύπνο στα αφτιά μου με νανουρίζουν οι λυπηρές μελωδίες της Καρπάθικης λύρας.
Σε διάφορες στιγμές της ημέρας, μου έρχονται αναμνήσεις που μου γεμίζουν τις σκέψεις με ονόματα και ζήσεις που πηγάζουν ίσως από το μητρικό γάλα που με έθρεψε, ή και τις ιστορίες με τις οποίες με κοίμιζαν. Γυρνά η φωνή της Μάνας να μου λέει για τον μικρό Νικόλα που τον έσπρωξε η ζηλιάρα μητριά από το γκρεμό του βράχου, αλλά τον έπιασε μια ωραία μαυροφόρα στον αέρα – και οι διηγήσεις της Γιαγιάς μου για το έθιμο της κληρονομιάς με τον κανακάρη και την κανακαρά – άλλες στιγμές μου έρχονται οι ιστορίες του παππού μου για τους συγγενείς που άφησε πίσω στο Κολωνό της Αθήνας ή και στα νταμάρια της Πεντέλης. Θυμάμαι και τις αμέτρητες ιστορίες του για τις «Μίνες» (τα ορυχεία) και για τους διάφορους Καρπάθιους που ήταν μαζί του. Ακούω καμιά φορά νοερώς και την Σούστα από πλάκα 78 στροφών, με την Λύρα του «Μαραγκάκη» και βλέπω την Μάνα μου την Μενετιάτισα να σέρνει το αριστερό της πόδι αργά και μετά ξαφνικά να επανέρχεται στον ρυθμό. Και στα όνειρα μου υπάρχουν στιγμές που βλέπω τον παππού μου λυπημένο στο τραπέζι με το χέρι στο κούτελο, να στηρίζει το κεφάλι καθώς άκουγε μαντινάδες και σκοπούς της Πατρίδας.
«..στα αφτιά μου με νανουρίζουν οι λυπηρές μελωδίες της Καρπάθικης λύρας.»
Το DNA “φυγείν αδύνατον»– τα γονίδια και οι ζήσεις μας ορίζουν το ποιοι είμαστε, τι αγαπάμε, και τι νοσταλγούμε.
Από την Νάουσα της Πάρου σας χαιρετά ένας Καρπάθιος με ευχές για το νέο έτος, 2026!
«Όσο σησάμι βάζετε εις τα κουλούρια πάνω, τόσα φλουριά να κάμετε κι ακόμη παραπάνω!»
«Ο Καινούργιος χρόνος έφτασε χαρές να μας γεμίσει, και να μας τρέξουν τα καλά σαν το νερό στη βρύση.»
ΚΑΛΗ ΧΡΟΝΙΑ
–Νικόλαος Γαβαλάς
31 Δεκεμβρίου, 2025
Νάουσα, Πάρος
