Γράφει ο Ιωάννης Κοκκινίδης
Στην Κάρπαθο συνηθίζουν οι νοικοκυρές να ασπρίζουν τα σπίτια από την παραμονή των Χριστουγέννων, τις αυλές, τα πεζοδρόμια και όλο το σπίτι να μοσχοβολά πάστα και αρχοντιά.
Πλάθουν κουλούρια, το Χριστόψωμο και τα παιδιά ψάλλουν τα κάλαντα, μονάχα όμως το βράδυ της παραμονής. Του Αγίου Βασιλείου πλάθουν τα αγιοβασιλιάτικα κουλούρια, τις βασιλόπιτες, την πίττα του Αγίου Βασίλη με το ασημένιο ή το χρυσό νόμισμα που την κόβουν ανήμερα της Πρωτοχρονιάς και όπος βρει το νόμισμα θεωρείται ο τυχερός της χρονιάς και του σπιτιού. Κάνουν ιδιαίτερο κουλούρι για τον παπά και σε παλαιότερες μάλιστα εποχές κάνανε ιδιαίτερο και πιο μεγάλο για τον δάσκαλο του χωριού και για τον βοσκό που φύλαγε τις κατσίκες και τις προβατίνες της οικογένειας.
Οι Κάγοι (καλικάτζαροι) ήταν φανταστικά και εξωτικά πλάσματα που που ο λαός της Καρπάθου τα φανταζόταν σαν μικρά ανθρωπάκια που τα χριστούγεννα ανέβαιναν από τα βαθιά της γης και τριγύριζαν στον κόσμο μας.
Οι Κάγοι μπορούσαν να μπαίνουν από τις ανακαπνές στα σπίτια και να πειράζουν τους ανθρώπους. Είναι ολόμαυρα πλάσματα και για αυτό αν κάποιος μαυρίσει από τον ήλιο το καλοκαίρι λέμε «Εψήθης και εμμαύρισες κακόμοιρε και εγίνεις σα τον κάγιο».
Μικροζημιές και πειράγματα μπορούν να προξενήσουν οι Κάγοι στους ανθρώπους και μάλιστα γυρίζουν τα βουνά και κατουρούν τους αμανίτες και τους βρωμίζουν!
Για αυτό στην Κάρπαθο από τις ημέρες των Χριστουγέννων και πέρα δεν τρώνε πια μανιτάρια γιατί λένε ότι οι Κάγοι τους έχουν μαγαρίσει. Μόλις βαφτιστούν τα νερά οι Κάγοι εξαφανίζονται από το πρόσωπο της γης και ξαναέρχονται πάλι του χρόνου.
Καρπαθιακή Ηχώ, Δεκέμβριος 1967
22.12.2023
Καρπαθιακά Νέα
