Του συγγραφέα Μάκη Εμμ. Ρήγα-Ρηγοπούλη
Τέτοιοι τίτλοι και κατ΄ ακολουθία τέτοια περιεχόμενα είναι επόμενον να ταράζουν τα ήρεμα νερά δεκαετιών.. να δημιουργούν σε κάποιους, κυρίως σε όσους κατέχουν θέσεις, συνειρμούς δυσαρέσκειας και απογοήτευσης.
Να κάνουμε πως δεν τα βλέπουμε, να τα θάβουμε, γίνεται;
Τότε, ας καθόμαστε στα αυγά μας..
Έτσι κι αλλιώς, εμείς απλά εκφράζουμε κάποιες διαπιστώσεις, ιδέες και τις αγωνίες όλων των συγχωριανών για επίλυση ζωτικών τους ζητημάτων.
Πάντως, πιστεύω η αποχή δεν έχει να κάνει από την έλλειψη πατριωτικής φλόγας, μάλλον η αμεριμνησία, η ραθυμία, η εγωπάθεια, κ.τ.λ. της εποχής.
Ας μην έχουμε αυταπάτες.. οι βιοτικές και άλλες ανάγκες κάθε εποχής αλληλοεπιδρούν και συμβάλλουν ανάλογα..
Στα πέτρινα χρόνια της τότε αγροτικής ζωής η κοινωνική, η πατριωτική-τοπική, κ.τ.λ. αλληλεγγύη υπήρξε αναγκαία συνθήκη συνύπαρξης και επιβίωσης.. σε ευθεία αντίθεση με την σημερινή της ατομικής ανέλιξης, καθένας και πάνω του, παιδιά της νέας τάξης πραγμάτων, όπου σε όλα τα επίπεδα προτάσσεται το παγκόσμιο χωριό.. Έτσι ορισμένοι υπερόπτες υποστηρικτές πολιτικοί του παγκόσμιου χωριού έδρασαν ανηλεώς εναντίον της κατάλυσης των χωριών της υπαίθρου εκμηδενίζοντας τους πόρους τους και τις αρμοδιότητές τους, που αρκετά χρόνια τώρα οι οφθαλμοφανείς εξελίξεις είναι καταστροφικές, τρεχάλα οι κατρακύλες..
Η επαρχία, όμως, κουβαλάει, ακόμα, αρκετά δυνατά εχέγγυα-“απομεινάρια” παράδοσης και άμεσης δημοκρατίας, που καταγκρεμνίζονται με τις αλεπάλληλες νομοθεσίες, καμουφλάροντας τες με τους αρχαίους “νομοθέτες” Καλλισθένη, Καλλικράτη, Καποδίστρια.
Έτσι, το βαρύ φορτίο της διατήρησης των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών της τοπικής πολιτιστικής, κοινωνικής, θρησκευτικής, κ.τ.λ. ταυτότητας πέφτει αναγκαστικά στους ώμους των γηγενών κάθε τοπικής κοινωνίας..
Τουλάχιστον, στις Μενετές εκτός της πλούσιας ανθρώπινης συστοιχίας διαχρονικά, όπως αναφερθήκαμε στο προηγούμενο, βρήκαμε και τα ανεπανάληπτα έργα-παρακαταθήκες τους.
Ο θαρραλέος ανθρώπινος παράγοντας έκτισε στην μέση την αμφιθεατρική Καστροπολιτεία των Μενετών με 450 σπίτια.. και απέναντι στον Ιερό Βράχο τα μεγαλύτερα εμβληματικά δημιουργήματα πάνω στην Κάρπαθο: την θαυματουργή Παναγία την Μενεδιάτισα που ατενίζει το Πέλαγος αλλά πρώτα κοιτάζει στα μάτια-φυλάει τα παιδιά Της, όλου του χωριού, όλου του νησιού, τους απανταχού.. το ψηλότερο Κωδωνοστάσιο, με την πιο βαριά, πιο ηχηρή Καμπάνα.. πάνω στο οποίο άφησε τα καλλιτεχνικά του αποτυπώματα, με περισσή μαεστρία, ο τελευταίος των αυτοδίδακτων μοϋκανών Νικόλαος.. της οικογένειας των Βιττωρούληδων με πρωτοπόρο τον Γιώργο, σύζυγο της πιο ετοιμόλογου γειτόνισσάς και ξαδέλφης Χατζηνούλας Ρηγοπούλη-Βιττο.. ελάχιστη παρένθεση για ένα από τα πιο αξιόλογα εφευρετικά μυαλά, αφού από μόνος του έστησε μεταπολεμικά “εργοστάσιο” επιπλοποιίας στη Ζόκλα..
Και εν τέλει, το μεγαλύτερο, ψηλότερο “Ρήγειον Δημοτικό Σχολείο”.. Εκτός των μεγάλων ευεργετών, εδώ πρέπει να εξάρουμε τις ηράκλειες προσπάθειες όλων των συγχωριανών χωρίς την καθολική συμβολή των οποίων όλα τούτα τα θαυμαστά έργα θα ήταν ακατόρθωτα να σταθούν στο ύψος τους.
Οι Μενετές πιστεύει και εύχεται στον νέο της ιερωμένο πατέρα Μ. Β. Φράγκο, άξιο τέκνο και των Μενετών, να συμβάλει ηγετικά, άμεσα και αποφασιστικά στα του Οίκου Της Εκκλησίας.. στηρίζοντας έτσι και τις πλείστες όσες ανάγκες του χειμαζόμενου ποιμνίου Της.. με κυρίαρχη την διαπλάτυνση του Εκκλησιαστικού Μεγάρου (Υποστέγου). Για το στενόμακρο του Υποστέγου, ένας από τους παλαιότερους και ευηπόληπτους αρχιτέκτονες- μηχανικούς μας ο Κ. Λαμπετίδης μας διευκρινίζει, όχι ότι δεν είναι δυνατή η διαπλάτυνσή του προς την Λατσία μέχρι τα σκαλοπάτια της Εκκλησίας, με τα σημερινά μέσα, απλά χρειάζεται μεγάλη προσοχή στις ρωγμές του Βράχου Της.
Σε αντίθεση με άλλες πιο ευνοϊκές και τυχερές περιοχές με αρχαιοελληνικά τείχη, θέατρα, μεσαιωνικές πόλεις, κ.τ.λ. φαίνεται ότι διαχρονικά από τον αρχέγονο καρπάθιο, επειδή στο ορεινό νησί του βρήκε διάσπαρτα, απότομα βραχώδη καταφύγια δεν του προξένησε την ανάγκη να κτίζει δικά του ανθρώπινα τείχη.
Για παράδειγμα, το μακρύ χέρι της Φύσης εστόλισε τον έναν Ιερό Βράχο-πεντόλιρα με ένα άλλο μαργαριταρένιο -βραχώδη περιδέραιο, γύρω του, χιλιομέτρων πάνω από τον Ανδριάντα, Νεκροταφείο, Άγιο Σπυρίδωνα, Καρακαλλά, Ζαζόπετρα, μέχρι την Σκοπή και Τρουλλωτό.
Κομπλέ φυσικό φρούριο συνδυασμένο άριστα με την κοντινή, πιο απέραντη, εύφορη πεδιάδα του νησιού, τον Αφιάρτη.
Σε τέτοια “θεϊκή τοποθεσία”, συναλληλίας τόπου άμυνας με τόπου τροφοδοσίας, σε καιρούς χαλεπούς, που οι πειρατές μεταλλάσονταν με τους κατακτητές για να εφορμούν σαν όρνια στο νησί, “οι μενεδιάτες-έμειναν” σταθερά τολμηροί σε ασφαλές καταφύγιο, εκεί πάνω στην αγκαλιά της Μεγαλόχαρης.
Ευτυχώς, λοιπόν, η Θεία Πρόνοια έπλασε τον μοναδικό πανύψηλο, “μετεωρικό” Ιερό Βράχο, στις απότομες βόρειες υπόρειες του λόφου του Προφήτη Ηλία με υψόμετρο 315 μέτρα. Γι΄ αυτόν τον λόγο θα θέλαμε να επαναλάβουμε, ότι η ολοκλήρωση και η μονιμότερη φωταγώγησή τους κρίνεται εκ των ων ουκ άνευ.. ΚΑΙ προς τον δυτικό Ιερό Βράχο, όπως και των μοναστηριών του Χριστού, του Άϊ Αντώνη, του Μουσείου, της Ξετρυπητής Γαλαρίας και της Αγίας Τριάδας, που ανήκουν στην Παναγία.. παρόμοιας με την φαντασμαγορική εικόνα του Αγίου Σπυρίδωνα.. θα λάμψει, θα δώσει άλλη ζωή και χριστιανική ευλογία σε όλο το περίγυρο του χωριού.. που θα κάνει στους πάντες την ακροφοβία ακρολαγνεία..
Όλα τα παραπάνω και μόνον είναι μια τρανή ιστορική απόδειξη για να μας θυμίζουν, ότι από εδώ έχει περάσει ο πολυπληθέστερος και ο πιο πολυκάματος λαός του νησιού, που κατώρθωσε να ισοπεδώσει έναν ανώμαλο Ιερό Βράχο, τεραστίων διαστάσεων γηπέδου και να κτίσει εκεί ψηλά τόσα μεγαλεπήβολα έργα. Μα, θα μου πείτε πήρα μεγάλη φόρα, άκρατου τοπικιστή.. μακριά από μένα, απλά γλυκές και πικρές αλήθειες πάνε μαζί..
Λοιπόν, για του λόγου το αληθές, όλα αυτά τα αντιγράφω από την έγκυρη Βικιπαίδεια (Google):
Το μεγαλύτερο μέρος των κατοίκων της πόλης της Καρπάθου(Πηγάδια) προέρχεται από τις Μενετές (εκτός των εντός των Μενετών και των εκτός περισσοτέρων από 3.000 απανταχού). Ο εντός πληθυσμός της το 1947 ανήρχετο σε 1.133 κατοίκους.. το 2001 σε 723.. την τελευταία απογραφή του 2011, 662 κάτοικοι και στην φετινή απογραφή να δούμε ο Θεός τι θα ξημερώσει, πιστεύεται περισσότεροι.
Και συνεχίζουμε με την δική μας, παρά είναι ωμή και πεζή, πραγματικότητα..
Από που να αρχίσεις και που να τελειώσεις.. Η μετέωρη λίστα, εκτός από την του Ιερού Βράχου που αναφέρθηκε στο προηγούμενο, απελπιστικά ατελείωτη: –Το Παλαιό Νεκροταφείο στον Χριστό, μέσα στο κέντρο του χωριού, εκόντες άκοντες, το μετέφεραν έξω πιο μακριά στον Ανεμόμυλο.. και ελλείψει ελεύθερων, ισοπεδωμένων χώρων τελικά η νεολαία το μετέτρεψε σε γήπεδο μπάσκετ ή 5Χ5.. Ναι, αλλά εδώ πνέουν οι δώδεκα ανέμοι και χωρίς μπόϊστρο από τα δυτικά δύσκολα γίνεται παιχνίδι..
–Άρα, οι νεολαίοι, επιμένουν, μοναδική λύση απομένει το έτοιμο, ψηλό κτήριο του Ελαιοτριβείου της Παναγίας, που κάα-αθεται χρόνια και ζαμάνια(!) σε αχρηστία, για Κλειστό Γήπεδο Μπάσκετ, Βόλεϊ, 5Χ5.. ή στην έσχατη περίπτωση Μουσείο Παραδοσιακού Ελαιοτριβείου με Παράρτημα Προϊόντων Καρπάθικης Αγροδιατροφικής Γαστρονομίας, που δυστυχώς, όμως, είναι σχεδόν ανύπαρκτα.
Το άλλο, το ποδοσφαιρικό γήπεδο, κυρίως έργο του τότε προέδρου του τοπικού συλλόγου, δασκάλου Χ. Γ. Σπανομανωλή και ο πλαστικός χλοοτάπητας του τότε προέδρου του ΚΟΠΑΠ Γ. Βασιλαράκη (ΙΚΑ) και οπωσδήποτε με την υπεράνω συνδρομή του τότε συγχωριανού μας δημάρχου Μ. Γ. Ιωαννίδη.. Αλλά, λόγω χώρου έμεινε λειψό(μέχρι πότε;), μικρότερο των κανονικών διαστάσεων.
–Πάντως, εμείς εδώ, δεν έχουμε πρόβλημα να ευχαριστήσουμε τις παγκαρπαθιακές πρωτοβουλίες του Απερίου με ηγέτη τον δραστήριο Ν. Αλεξιάδη και τους ηθικούς και υλικούς συμπαραστάτες όλους τους συγχωριανούς του, που εδημιούργησαν από το ΜΗΔΕΝ και νέο γήπεδο μπάσκετ.. και την ολοκλήρωση υποστηρικτικών έργων, αθλοπαιδιών, πρότυπων παιδικών χαρών, εξέδρα αναμεταδόσεων, κ.τ.λ. στο Παλαιό τους Γήπεδο..
Και παρά την δαπανηρή δημιουργία δεύτερου Κρατικού Γηπέδου στο Απέρι, από τους γνωστούς μοναχοφάϊδες (κακώς, αφήνοντας από τότε τον “Ποσειδώνα” στα κρύα του λουτρού, αν λεγότανε “Κάρπαθος” δεν θα συνέβαινε ποτέ) προτίμησαν να συνεχίσουν με το δικό τους, το παλαιότερο γήπεδο ποδοσφαίρου του “Πρωτέα”.
Και ξεφεύγοντας πολύ έξυπνα από τα τοπικιστικά τετριμμένα ονόμασαν την ομάδα “ΚΑΡΠΑΘΟΣ”, προ(σ)καλώντας και αξιοποιώντας, έτσι, εκτός τους απερίτες και όλους τους καρπάθιους να συμβάλλουν σε έμψυχο και υλικό δυναμικό.. και τους ευγνωμονούμε για όσα έχουν συμβάλλει για να προάγουν τον ΠΑΓΚΑΡΠΑΘΙΑΚΟ αθλητισμό και εκπαίδευση.
Άλλο οι σύλλογοι και τα έργα τοπικού επιπέδου φέροντας ονομασίες τοπικού περιεχομένου κι άλλο παγκαρπαθιακής εμβέλειας, όπως, π.χ. και το “Αεροδρόμιο ΚΑΡΠΑΘΟΥ”, κ.τ.λ.
Όσοι σε ηγετικές θέσεις εμφορούνται ακόμα με “ακραίες” τοπικιστικές δοξασίες σε κρίσιμα παγκαρπαθιακά ζητήματα, προκαλούν οπωσδήποτε φοβερή ζημιά.. καθόσον, αντιμετωπίζονται όπως αυτοί, άκρως τοπικιστικά, από τους υπόλοιπους καρπάθιους.
Και η Πυλές, το μικρότερο χωριό, αλλά με ασυνήθιστη μεγάλη, πολυσχιδή δραστηριότητα με ηγέτη τον αρχιμανδρίτη Καλλίνικο Μαυρολέων, Ηγούμενο της Ιεράς Σταυροπηγιακής Μονής Αγ. Γεωργίου Βασσών και τους αξιόμαχους συντοπίτες του ανακατασκευάζουν δικό τους γήπεδο μπάσκετ, συν τοις άλλοις, και με πολλαπλές αρωγές από το Κουσουρελάκειο Ίδρυμα..
Και άλλα χωριά Βολάδα, Σπόα, Όθος, κ.τ.λ.. με αξιόλογα έργα με την συνδρομή και των χωριανών..
Η μικρή παρένθεση από μερικά παραδείγματα προς μίμηση αποδεικνύουν ότι όσοι βρίσκονται σε καίρια πόστα μπορούν να παίξουν τον πιο σημαντικό ρόλο με χειροπιαστά έργα στις τοπικές τους πατρίδες και να γράψουν λαμπρή ιστορία για τον τόπο τους και τον εαυτόν τους.
–Συνεχίζοντας με τον περίγυρο του Πάρκινγκ στον Χριστό, το επονομαζόμενο και Λιάϊ.. παλαιότερα, για πρώτη φορά, ο αείμνηστος μεγαλοδικηγόρος Μανώλης Ρουσσάκης σε συνεδρίαση του τότε κοινοτικού συμβουλίου με κοινοτάρχη τον αείμνηστο γιατρό Κ. Διακονή, υποσχέθηκε: Την αξιοποίηση αυτού του τωρινού απλού Πάρκινγκ στον Χριστό για διώροφο πάρκινγκ ή και στον ένα από τους δύο ορόφους μεγάλη αίθουσα εκδηλώσεων, εξαιτίας της “ακαταλληλότητας” του Υποστέγου.. και στην μία ή στην άλλη περίπτωση όλα με δικές του αξιοπάροχες δαπάνες, αιωνία του η μνήμη.. έκτοτε ουδέν..
–Το Αρχαιολογικό Μουσείο με συλλογές από παραδοσιακά και αρχαία ευρήματα, αγγεία, γλυπτά, κ.τ.λ., τα περισσότερα των οποίων εκτέθησαν από τις επίπονες, πατριωτικές προσπάθειες του αρχαιολόγου Γ. Ι. Σακελλάκη.. –Μία άλλη, στις εσωτερικές αναφορές του χωριού, ίσως η πιο σημαντική για τους μενεδιάτες, είναι η ηθελημένη ή μη χρόνια καθυστέρηση εκσκαφής ενός μικρού λάκκου από τον Δήμο και τον στύλο για την ΔΕΗ, όπου θα στηθούν οι προβολείς του Ανδριάντα.. Δεν εξηγείται, λένε, να φέρει πρώτα η ΔΕΗ, ολόκληρο δίκτυο μακριά κάτω από τις Κριθαρές και τώρα ο Δήμος για ένα λακουάτσι κι ένα στύλο για τόσο πολύ καιρό να κωλυσιεργεί “χωρίς λόγο”. –Εδώ αναφέρομαι μόνο στις πέριξ του χωριού στρατιωτικές εγκαταστάσεις, οχυρωματικά έργα, ημιυπόγεια στρατηγεία, κ.τ.λ. στο ψηλότερο Παρατηρητήριο πάνω στην κορυφή του Προφήτη Ηλία.. Και για όσους ελάχιστους καρπάθιους αμφισβητούν ακόμα τις απ΄ αιώνων καταπιέσεις, τους βασανισμούς, τους αποκλεισμούς, τις φορολογίες, τις δημεύσεις ζωντανών (κυρίως για τις μεταφορές, τις οικοδομές, κ.τ.λ.), τροφίμων (κυρίως σιταριού, λαδιού, οικόσιτων ζώων, κ.τ.λ.) από τους αλεπάλληλους κατακτητές σε όλους τους άτυχους “σουλιώτες”.. Τους καθημερινούς ελέγχους σε δέκα, τουλάχιστον πόστα, μεταβαίνοντας στις εργασίες τους στα χωράφια τους στον Αφιάρτη.. Κι άλλοι πολλοί “μάρτυρες” απλώνονται σε όλο το μήκος και πλάτος του μενεδιάτικου χώρου.. που, εν τέλει, οι συνεχόμενες σκληρές, αποτρόπαιες συνθήκες σιγόκαιαν το προσάναμα της Απελευθερωτικής Επανάστασης της Καρπάθου της 5ης Οκτωβρίου του 1944 στον Ιερό Βράχο, στην μοναδική Αγία Λαύρα.. για τους ελάχιστους ακραίους τοπικιστές, γίνεται να φαντασιώνονται ακόμη, είδανε πουθενά αλλού και Δεύτερες και Τρίτες.. Αγίες Λαύρες;–Έχουν αδικαιολόγητα συσσωρευθεί πολλά μικρά και έπονται κι άλλα.. Πιστεύω, επειδή τους τόπους μας τους έχουμε συνηθίσει όπως είναι (μισερούς), “δεδομένους” για μεγάλο χρονικό διάστημα, τους υποτιμάμε πολύ και πολύ περισσότερο και τους εαυτούς μας.. Μ.Ε.Ρ.Ρ.
