Τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότερες έρευνες δείχνουν ότι ο λαϊκισμός αυξήθηκε στη Δύση – την Ευρώπη και την Αμερική και όχι μόνο – ποντάροντας, αναμοχλεύοντας και ενθαρρύνοντας στεγανά και αντιλήψεις όπως «παλιά ήμασταν καλύτερα», «ό,τι είναι δικό μας πατροπαράδοτο είναι αυτομάτως και καλό/ιερό». Όμως, είναι όντως έτσι; Κι αν ναι, άραγε πώς, για ποιους και σε ποιους τομείς;
Η παράδοση σε όλους τους πολιτισμούς του κόσμου αποτελεί εκείνη την πλούσια παρακαταθήκη που συνήθως, όπως μας τη μαθαίνουν, μας μεταφέρεται. Εμπεριέχει αμέτρητες πολύτιμες και χρήσιμες πηγές, σοφία και γνώση π.χ. για τον τρόπο ζωής, τον τρόπο σκέψης, τις κοινωνικές και οικονομικές δομές, τα συστήματα αξιών, ακόμα τη διατροφή, τη μουσική κτλ, όπως επίσης αποτελεί κι έναν σημαντικό συνεκτικό δεσμό με την ιστορία μας, τόσο σε ατομικό, όσο και σε συλλογικό επίπεδο. Έναν συνεκτικό δεσμό που λίγο ως πολύ τον εμπεριέχουμε.
Ωστόσο, οι παραδοσιακές αντιλήψεις και προσεγγίσεις εκ των πραγμάτων δεν λαμβάνουν και δεν είναι εφικτό να λάβουν υπόψιν τις σύγχρονες ανακαλύψεις, τις σύγχρονες προκλήσεις και δυσκολίες, τις σύγχρονες επιστημονικές διαπιστώσεις κτλ, καθώς οι παραδοσιακές κοινωνικές, θρησκευτικές ή άλλες αντιλήψεις ιστορικά γεννήθηκαν κυρίως μέσα από την αγροτική ζωή των ανθρώπων. Δηλαδή, πριν από το πέρασμα στο σύγχρονο πολιτισμό, όπως αυτός αναδύθηκε στη Δύση μόλις τα τελευταία 400 περίπου χρόνια και συνεχώς εξελίσσεται.
Με λίγα λόγια, είναι προφανές ότι οι πρόγονοί μας δεν έζησαν την εποχή που ζούμε εμείς σήμερα! Κι έτσι δεν μπορούν να κατηγορηθούν για την απλοϊκότητα, την αποσπασματικότητα και το δογματισμό των δικών τους αντιλήψεων. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα ότι σήμερα ο μέσος άνθρωπος στη Δύση γνωρίζει μόνο για ένα αντικείμενο/θέμα, όλα όσα γνώριζε ο μέσος άνθρωπος το Μεσαίωνα σε όλη του τη ζωή (Rowan, 2014).
Επομένως, μήπως οι άνθρωποι που ζουν σήμερα κι έχουν στη διάθεσή τους νέα μέσα και δεδομένα – εφόσον τα γνωρίζουν – έχουν άλλη ευθύνη για το τι επιλέγουν να πρεσβεύουν και για το με βάση ποιά δεδομένα επιλέγουν να πράττουν; Για παράδειγμα πώς θα σας φαινόταν σήμερα αν ο γιατρός σας πίστευε πραγματικά ότι ένα πρόβλημα σωματικής υγείας οφείλεται στο ότι είστε “ματιασμένοι”; Ή ότι ένας άνθρωπος που πάσχει από σχιζοφρένεια είναι “δαιμονισμένος”; Ή αν ένας πολιτικός ή θρησκευτικός ηγέτης ασκεί εξουσία πιστεύοντας ότι ο λαός του ή οι ακόλουθοί του είναι “οι εκλεκτοί του θεού”, αρνούμενος/η κάθε άλλη έκφραση του Μυστηρίου της Ζωής;
Συχνά η επιστροφή σε παγιωμένες δομές αποτελεί τον φαινομενικά «σίγουρο» δρόμο, που πολλές φορές σε περιόδους κρίσης και αβεβαιότητας οι άνθρωποι τείνουν να έχουν ανάγκη. Και είναι, κατά τη γνώμη μου, κρίμα αν όχι επιβλαβές οι ανάγκες και οι φόβοι να καταχρώνται από ανθρώπους που έχουν επιρροή (π.χ. πολιτικούς, θρησκευτικούς ή όποιους ηγέτες) στο όνομα και μόνο της ιστορικής παράδοσης ή/και του μονοπωλείου της αλήθειας.
www.artemisantoniou.com
20.5.2024
Καρπαθιακα Νέα
