Της Δημοσιογράφου – Λαογράφου Κατερίνας Μαρινάκη
Το αρχοντικό Απέρι, η ορεινή πρωτεύουσα της Καρπάθου για σχεδόν δύο αιώνες -από το 1700 έως το 1892-, όσο οι κίνδυνοι από τη θάλασσα καιροφυλακτούσαν, υποδέχθηκε στις 8.11.2023, τους συμμετέχοντες στον κύκλο αυτό Μεταπτυχιακών Μαθημάτων, εντυπωσιάζοντας τους πάντες με την αριστοκρατική λάμψη και την υποδειγματική φιλοξενία των κατοίκων του.
Έδρα του Μητροπολίτη Καρπάθου και Κάσου -η μικρότερη του ελλαδικού χώρου-, προκαλεί τον επισκέπτη της να περιηγηθεί στα γραφικά δρομάκια της Βαλαντούς, να θαυμάσει τα επιβλητικά αρχοντικά στο Πάνω Απέρι, αλλά και τις εκκλησίες των συνοικιών του Αγίου Βασιλείου, του Αγίου Χαράλαμπου και όχι μόνο, καθώς και τις εντυπωσιακές κατοικίες των Απεριτών, ανακαινισμένες στην πλειονότητά τους σύμφωνα με την παραδοσιακή αρχιτεκτονική του τόπου, παρά το γεγονός ότι οι περισσότεροι κάτοικοι του χωριού είναι μετανάστες, κυρίως στις ΗΠΑ.
Αρχικά επισκεφθήκαμε τον περικαλλή και εντυπωσιακό σε μέγεθος Μητροπολιτικό Ι.Ν. Κοιμήσεως της Θεοτόκου, ο οποίος γιορτάζει πανηγυρικά στις 15 Αυγούστου και έχει συνδέσει την ιστορία του με λαμπρά θρησκευτικά και ιστορικά γεγονότα του τόπου, καθώς εδώ πραγματοποιήθηκαν οι υποδοχές δύο Οικουμενικών Πατριαρχών, του μακαριστού Αθηναγόρα και του νυν Βαρθολομαίου, όπως και οι ενθρονίσεις πολλών Μητροπολιτών της Καρπάθου και Κάσου.
Στον χωροχρόνο του χωριού και του ναού μας ξενάγησε ο αιδεσιμώτατος π. Δημήτριος Ζαγόρας, πριν από τον οποίο το λόγο έλαβε ο Ομότιμος Καθηγητής Λαογραφίας του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ) και Πρόεδρος-Διευθυντής της Διοικούσας Επιτροπής του Ινστιτούτου Λαϊκού Πολιτισμού Καρπάθου Μηνάς Αλ. Αλεξιάδης, που ευχαρίστησε τον ιερέα και όλους τους Απερίτες για τη θερμή υποδοχή τους.
Στη συνέχεια όλοι μετακινήθηκαν προς τους άψογα οργανωμένους και διακοσμημένους χώρους τoυ Μεγάρου του Εξωραϊστικού και Πολιτιστικού Συλλόγου Απερίου «ΟΜΟΝΟΙΑ», όπου αρχικά απευθύνθηκαν χαιρετισμοί προς τους συμμετέχοντες στο Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Μαθημάτων, αλλά και προς τους μαθητές του Λυκείου Απερίου, που παρακολούθησαν επίσης τις διαλέξεις των εκλεκτών Καθηγητών. Ο Καθηγητής Μηνάς Αλ. Αλεξιάδης έκανε μια σύντομη εισαγωγή, προκειμένου να δώσει το περίγραμμα της συγκεκριμένης δράσης του Ινστιτούτου Λαϊκού Πολιτισμού Καρπάθου, αλλά και να ευχαριστήσει για μία ακόμα φορά όλους όσοι καθ’ οιονδήποτε τρόπο βοήθησαν στην επιτυχή οργάνωση και διεξαγωγή της.
Τον διαδέχθηκε στο βήμα η υπερδραστήρια Σοφία Οικονομίδου, Πρόεδρος του Εξωραϊστικού και Πολιτιστικού Συλλόγου Απερίου «ΟΜΟΝΟΙΑ», η οποία τόνισε ότι η ίδρυση του Ινστιτούτου είναι σημαντική και η προσφορά του ανεκτίμητη, ώστε η «ΟΜΟΝΟΙΑ» σε καμία των περιπτώσεων δεν θα μπορούσε να μην είναι μέλος του. Η Πρόεδρος αναφέρθηκε συνοπτικά στην ιστορία του Συλλόγου και του χωριού, καταλήγοντας με την υιοθέτηση της φράσης, που ο Καθηγητής Αλεξιάδης είχε πει κατά τη διάρκεια παλαιότερης παρουσίας του στο Απέρι: “Εμείς οι Καρπάθιοι αγαπούμε με ένα βασανιστικό τρόπο το νησί μας”.
Ο Ερευνητής της Καρπαθιακής Λαογραφίας και Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου του Κεντρικού Παραρτήματος Καρπάθου του Ινστιτούτου Λαϊκού Πολιτισμού Ηλίας Βασιλαράς, τόνισε μεταξύ άλλων ότι το Απέρι αποτελεί εμβληματικό χωριό της Καρπάθου, η ιστορία του οποίου δεν θα επέτρεπε ποτέ να μείνει έξω από τα Προγράμματα Μαθημάτων του Ινστιτούτου.
Τέλος, η Διευθύντρια του Λυκείου Απερίου Σταυρούλα Τριανταφύλλου, σημείωσε ότι αισθάνεται ιδιαίτερα ευτυχής που υποδέχεται τους συμμετέχοντες στο Πρόγραμμα με την ιδιότητά της αυτή, δεδομένου ότι πέρυσι, από τη θέση της σε άλλο Σχολείο της Επικράτειας, είχε συνεργαστεί σε λαογραφικό πρόγραμμα με την Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Λαογραφίας του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης του ΕΚΠΑ Ρέα Κακάμπουρα.
Ακολούθησαν οι διαλέξεις:
1) Βάλτερ Πούχνερ, Ομότιμος Καθηγητής Θεατρολογίας ΕΚΠΑ – Το φαντασιακό στον λαϊκό πολιτισμό της Χερσονήσου του Αίμου, με ειδική αναφορά στην Ελλάδα
2) Βασιλική Χρυσανθοπούλου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Κοινωνικής Λαογραφίας ΕΚΠΑ – Λαογραφία, Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά και πολιτιστική πολιτική στον ελληνικό και το διεθνή χώρο
Στη συνέχεια πραγματοποιήθηκε Επιτόπια Έρευνα και συνεντεύξεις με μετανάστες στις ΗΠΑ, με υπεύθυνη συντονισμού την Καθηγήτρια Βασιλική Χρυσανθοπούλου. Συμμετείχαν οι: Ηλίας Βασιλαράς, Σοφία Οικονομίδου, Φωτεινή Γεργατσούλη – Σταματιάδη, Καλλιόπη Μπέρτου, Λίλιαν Μπέρτου, Πόπη Λαδή και Παναγιώτα Σταματιάδη – Καϊμάρα, οι οποίοι συγκίνησαν σύσσωμο το ακροατήριο με την κατάθεση των προσωπικών και οικογενειακών ιστοριών τους.
Η ημέρα ολοκληρώθηκε με πλούσιο γεύμα, πάντα στους χώρους του Μεγάρου του Εξωραϊστικού και Πολιτιστικού Συλλόγου Απερίου «ΟΜΟΝΟΙΑ», με εξαιρετικό art de la table που μας εντυπωσίασε, όπως και τα υψηλού επιπέδου εδέσματα, με την υπογραφή των καταξιωμένων Καρπαθίων chefs Θανάση και Ανδρέα Διάκου, του γνωστού εστιατορίου “Thalassa”.
Ινστιτούτο Λαϊκού Πολιτισμού Δήμος Καρπάθου Manolis Paragyios Καρπαθιακά Νέα ΟΜΟΝΟΙΑ ΑΠΕΡΙΟΥ Sofia Oikonomidou
