ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ ΚΑΡΠΑΘΟΥ-
ΗΡΩΙΚΗΣ ΝΗΣΟΥ ΚΑΣΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΝΙΚ. ΤΣΑΜΠΑΝΑΚΗ ΣΤΗΝ ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΤΙΜΗΣ ΚΑΙ ΜΝΗΜΗΣ
ΓΙΑ ΤΗΝ 100Η ΕΠΕΤΕΙΟ ΤΗΣ ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΤΗΣ ΜΙΚΡΑΣ ΑΣΙΑΣ
ΑΠΟ ΤΟ ΤΟΥΡΚΙΚΟ ΚΡΑΤΟΣ
“ΚΑΡΠΑΘΟΣ – ΜΙΚΡΑ ΑΣΙΑ
ΚΑΙ ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ ΤΩΝ ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ“
Πηγάδια Καρπάθου,
15 Σεπτεμβρίου 2022
Κα Έπαρχε Καρπάθου – Ηρωικής Νήσου Κάσου,
αξιότιμοι προσκεκλημένοι, αγαπητοί φίλοι και συμπατριώτες,
τη χρονιά που διανύουμε έκλεισε ένας αιώνας αφ’ ότου η ζωογόνος γη του Ελληνισμού, η Μικρά Ασία, έμεινε —για πρώτη φορά εδώ και τρεις χιλιετίες— χωρίς Έλληνες, ως αποτέλεσμα της γενοκτονικής εκστρατείας του Οθωμανικού Χαλιφάτου αρχικά (1914-1918) και της Εθνικιστικής Κεμαλικής Τουρκίας εν συνεχεία (1919-1923).
Εκατοντάδες χιλιάδες αθώων ατόφιων Ελλήνων σφαγιάστηκαν, βασανίστηκαν, εξανδραποδίστηκαν, ξεριζώθηκαν και εκτοπίστηκαν ως τα βάθη της Ανατολής για να νοιώσουν επιτέλους νοικοκύρηδες της αρπαγμένης Ελληνικής γης οι βάρβαροι επήλυδες της Κεντρικής Ασίας και οι παντοσύναχτοι επίγονοί τους.
Αμύθητοι ιστορικοί θησαυροί διαρπάγησαν ή καταστράφηκαν και χιλιάδες ιεροί χώροι λεηλατήθηκαν και μαγαρίστηκαν. Όσοι Μικρασιάτες Έλληνες διασώθηκαν από τις απερίγραπτες διώξεις έφτασαν ξετοπωμένοι και καραβοτσακισμένοι στην ελεύθερη Ελλάδα.
Το Ελληνικό κράτος με καθυστέρηση πολλών δεκαετιών αναγνώρισε[1] επιτέλους με ομόφωνη απόφαση της Βουλής των Ελλήνων το έτος 1998 τη Γενοκτονία των Ελλήνων της Μικράς Ασίας ως ένα αδιαμφισβητήτως συντελεσθέν ιστορικό γεγονός.
Ανάμεσα στα εκατοντάδες χιλιάδες θύματα περιλαμβάνονται και πέραν των είκοσι ονομαστικά γνωστοί Καρπάθιοι, μέλη κυρίως των λαμπρών Καρπαθιακών παροικιών της Σμύρνης και του Αϊδινίου[2].
Ως συνέπεια του ξεριζωμού του Μικρασιατικού Ελληνισμού περί τις δέκα κατατρεγμένες Μικρασιατικές προσφυγικές οικογένειες, προερχόμενες κυρίως από τις Νότιες και Νοτιοδυτικές περιφέρειες της χερσονήσου ενσωματώθηκαν συν τω χρόνω στις τοπικές κοινωνικές δομές της Καρπάθου, πλουτίζοντας με τους απογόνους τους τα περισσότερα χωριά του νησιού μας, ενώ ταυτόχρονα επανήλθαν κυνηγημένα στα πάτρια πολλά διασωθέντα μέλη της Καρπαθιακής διασποράς της Μικράς Ασίας.
Στη μνήμη όλων αυτών των προσώπων το Επαρχείο μας διοργανώνει, ως αναπόσπαστο τμήμα του ελεύθερου Ελληνικού κράτους, την αποψινή Εκδήλωση Τιμής και Μνήμης αφιερωμένης σε όλους όσους συνέδεσαν την Κάρπαθο με τον έναν ή τον άλλο τρόπο με το φοβερό αυτό ιστορικό γεγονός. Άμεση μάλιστα προέκταση τής, ήδη από τον περασμένο Ιανουάριο εξαγγελθείσας, πρωτοποριακής αυτής πρωτοβουλίας μας —γεγονός που και επίσημα αναγνωρίστηκε— ήταν και η εν συνεχεία διοργάνωση από το Ινστιτούτο Λαϊκού Πολιτισμού Καρπάθου (Ι.Λ.Π.Κ.) του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (Ε.Κ.Π.Α.) του φετινού συνεδρίου του, που είχε ως θέμα “Καρπάθιοι στη Μικρά Ασία – Μικρασιατική Καταστροφή“.
Μια τέτοιαν ώρα, που ανατρέχουμε εκ των ενόντων στο τοπικό αλλά κυρίως στο εθνικό μας παρελθόν, θα πρέπει να συλλογιστούμε τους λόγους, που μας οδήγησαν να ζήσουμε τη πίκρα την αγιάτρευτη μιας τέτοιας συμφοράς από δικά μας λάθη!
Την ώρα που ο πολιτικός τιτάνας Λευτέρης Βενιζέλος οδηγούσε χωρίς χρονοτριβή το λαό μας στην κατάκτηση της περήφανης θέσης, που του υπαγόρευε νομοτελειακά η ιστορία του, τραγικά λαθεμένες αποφάσεις, που πάρθηκαν στη βάση εισηγήσεων πολιτικά σπιθαμιαίων αντιπολιτευόμενων προσώπων, με δημοκρατικές μάλιστα διαδικασίες, οδήγησαν μέσα από μια σειρά ατυχών συγκυριών στο να σβήσει άδοξα το προαιώνιο εθνικό όραμα της Μεγάλης Ελλάδας την ώρα ακριβώς που ανέτελλε στο διεθνή ορίζοντα.
Ο Καρπαθιακός λαός, πιστός υποστηρικτής στη μεγάλη πλειοψηφία του, του οραματιστή Μεγάλου Εθνάρχη, που προσδοκούσε και τη δική του απελευθέρωση απ’ τα δικά του χέρια, έχασε κι αυτός μέσα στη δίνη της απροσδόκητης Μικρασιατικής Καταστροφής πολλά άξια τέκνα του.
Επιτρέψτε μου να αναφερθώ, εν συντομία, στους συμπατριώτες μας εκείνους που είτε έπεσαν υπέρ πατρίδος στην Απελευθερωτική Μικρασιατική εκστρατεία, είτε δολοφονήθηκαν από τα στίφη του κατευθυνόμενου τουρκικού όχλου στο πλαίσιο της σχεδιασμένης από τους Τούρκους ιθύνοντες γενοκτονίας, όπως επίσης και στους εκπατρισμένους Μικρασιάτες, που βρήκαν καταφύγιο τις τραγικές εκείνες ώρες στο νησί μας μαζί με τους κυνηγημένους Καρπαθίους των ανατολικών ακτών του Αιγαίου.
Τα πρόσωπα αυτά, σύμφωνα με τα πορίσματα της ως τώρα έρευνάς μας, είναι τα ακόλουθα:
ΚΑΡΠΑΘΙΟΙ ΠΕΣΟΝΤΕΣ ΣΤΗΝ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΤΙΚΗ ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΗ ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΑ (1919-1922)
- Βασίλειος Αντ. Χατζημιχάλης, εξ Ολύμπου
- Μιχαήλ Πέτρου Μάτσος, εκ Μεσοχωρίου
ΚΑΡΠΑΘΙΟΙ ΘΥΣΙΑΣΘΕΝΤΕΣ ΚΑΤΑ ΤΗ ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ ΤΟΥ ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΤΟΥΡΚΟΥΣ (1914-1923)
- Ιερέας, Νικόλαος Α. Ανδρουλλάκης, εξ Ολύμπου
- Εμμανουήλ Γ. Ορφανός, εκ Μεσοχωρίου
- Ιωάννης Α. Φιλιππίδης, εξ Απερίου
- Λάμπρος Φρ. Ζαννής, Μαρούκλα Γεωρ. Λαμπρινού-Ζαννή & οι έξι κόρες τους: Καλλιόπη, Ευδοξία, κ.λπ., εξ Απερίου
- Κωνσταντίνος Καπετανάκης, εξ Απερίου, Βενετσιάνα Αλεξιάδη-Καπετανάκη, εκ Μενετών και η κόρη τους Μαριγώ Κων. Καπετανάκη, σύζυγος Νικολάου Εμμ. Χανιώτη
- Τρία (3) ανήλικα τέκνα των Νικολάου Εμμ. Χανιώτη και Μαριγώς Κων. Καπετανάκη, εξ Όθους – Απερίου & Μενετών
- Σταμάτιος Μιχαήλ Μπαρίτης και ο μικρός γιος του Μιχαήλ Στ. Μπαρίτης, εξ Όθους
ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΕΣ ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΘΕΝΤΕΣ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΣΤΗΝ ΚΑΡΠΑΘΟ
- Δημήτριος Θεοδοσίου Ασημόγλου (με πραγματικό επώνυμο Νατσαρίδης), από το Μιστί Καππαδοκίας Μ. Ασίας, άριστος τεχνίτης παπλωματάς (“τιναχτάρης”), νυμφευθείς αρχικά στο Απέρι και εν συνεχεία εγκατασταθείς στη Βωλάδα.
- Ιωάννης Νικολάου Καμπούρης (με πραγματικό επώνυμο Χριστοφίδης) από τη Σμύρνη Ιωνίας Μ. Ασίας, σημαντικός παραδοσιακός μουσικός, εγκατασταθείς στο Απέρι.
- Δημήτριος Κωνσταντίνου Κοντός, από την Αλικαρνασσό (Πετρούμι) Καρίας Μ. Ασίας, ζαχαροπλάστης, εγκατασταθείς στα Πηγάδια.
- Ιωάννης Γιάγκου Κωνσταντινίδης, από τα Πέρματα Λυκαονίας Μ. Ασίας, δημοδιδάσκαλος και αργότερα ιερέας, εγκατασταθείς στην Αρκάσα.
- Στυλιανός Γιάγκου Κωνσταντινίδης, από τα Πέρματα Λυκαονίας Μ. Ασίας, υποδηματοποιός, εγκατασταθείς στο Απέρι.
- Βασίλειος Νικολάου Μουστακάκης (με πραγματικό επώνυμο Μουστάκας), δεινός κηπουρός (περβολάρης) από τη Μάκρη Λυκίας Μ. Ασίας, εγκατασταθείς στα Πηγάδια.
- Ιωάννης Στυλιανού Παπαβασιλείου, άριστος μάγειρας, ζωέμπορος και σφαγέας (γνωστότερος ως “Γιάννης ο Σμυρνιός“), από τη Σμύρνη Ιωνίας Μ. Ασίας, εγκατασταθείς στο Απέρι.
ΚΑΡΠΑΘΙΟΙ ΠΑΡΟΙΚΟΙ ΕΚΔΙΩΧΘΕΝΤΕΣ
ΑΠΟ ΤΗ ΜΙΚΡΑ ΑΣΙΑ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΤΟΥΡΚΟΥΣ
- Ηλίας Εμμ. Κούρουγλος (με πραγματικό επώνυμο Καραμηνάς), κρεοπώλης εκ Βωλάδος, εγκατεστημένος στο Αϊδίνι Λυδίας Μ. Ασίας
- Μιχαήλ Παντ. Τσαουσόπουλος (με πραγματικό επώνυμο Χατζηγεωργίου), κλητήρας εκ Τήλου και Πηγαδίων, εγκατεστημένος στη Σμύρνη Ιωνίας Μ. Ασίας
- Γεώργιος Α. Φιλιππίδης, επιχειρηματίας εξ Απερίου, εγκατεστημένος στο Αϊδίνι Λυδίας Μ. Ασίας
- Μιχαήλ Α. Φιλιππίδης, επιχειρηματίας εξ Απερίου, εγκατεστημένος στο Αϊδίνι Λυδίας Μ. Ασίας
Ας σημειωθεί ότι είμαστε έτοιμοι να συμπληρώσουμε μελλοντικά τον ήδη αναγνωσθέντα λεπτομερειακό κατάλογο με κάθε άλλο πρόσωπο, που θα μας υποδειχθεί, στη βάση διασταυρωμένων και τεκμηριωμένων πληροφοριών, οι οποίες διέλαθαν ίσως της ως σήμερα πολύχρονης και προσεκτικής ιστορικής έρευνάς μας.
Θα πρέπει στο σημείο αυτό να σας ενημερώσω ότι βρισκόμαστε ήδη σε συνεργασία με τον Διοικητή Αμύνης Νήσου Καρπάθου Συνταγματάρχη κ. Αντώνη Κασσελάκη, ώστε κάνοντας το πρώτο βήμα να χαραχτούν τα ονόματα των εν Μικρά Ασία θυσιασθέντων συμπατριωτών μας στο υπό δημιουργίαν μνημείο θυσιασθέντων Καρπαθίων, που πρόκειται να ανεγερθεί σύντομα στο “Στρατόπεδο Ανθυπολοχαγού ΠΖ Στέφανου Καζούλη” στο Βρόντη.
Είθε τα ονόματα των λησμονημένων, στην πλειοψηφία τους, αυτών προσώπων να περιληφθούν σύντομα και στο υπό αναδιαμόρφωση από τον Δήμο Καρπάθου μνημείο της πλατείας των Διοικητηρίων στα Πηγάδια.
Κλείνοντας τη σύντομη αυτή ομιλία μου πρέπει να πω, πως κλίνουμε όλοι εδώ απόψε ευλαβικά το γόνυ στην ιερή μνήμη όλων των θυμάτων της Μικρασιατικής Γενοκτονίας και υποσχόμαστε να μην ξεχάσουμε ποτέ το απάνθρωπο αυτό ιστορικό γεγονός, αλλά να αγωνιστούμε τα χρόνια που θα ακολουθήσουν για την παγκόσμια αναγνώριση της Γενοκτονίας του Μικρασιατικού, του Ποντιακού και του Θρακικού Ελληνισμού ως ενός, ενιαίου και αδιαίρετου εγκλήματος κατά της ανθρωπότητας συντελεσθέν μεθοδικά, μελετημένα και προσχεδιασμένα από τους σκοτεινούς μηχανισμούς του γενοκτόνου Τουρκικού κράτους, που συνεχίζει ανενόχλητο και σήμερα το έργο του εις βάρος του Κυπριακού και του Κουρδικού λαού.
Τιμή και Δόξα στις αλησμόνητες Μικρασιατικές πατρίδες!
[1] ΦΕΚ τ. Α, αρ.φ. 234/1998, Ν. 2645/1998 «Καθιέρωση της 14ης Σεπτεμβρίου ως ημέρας εθνικής μνήμης της γενοκτονίας των Ελλήνων της Μικράς Ασίας από το Τουρκικό κράτος».
[2] Είναι χαρακτηριστικό ότι στο Αϊδίνι λειτουργούσε ήδη από το έτος 1890 η Αδελφότης Απεριτών Μαστόρων Αϊδινίου “Ο ΑΓΙΟΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ”.
17.9.2022
πηγή Καρπαθιακά Νέα