Ὤ, καλοί μου, εἴπατ᾿ ἔτσι:
«Ἢ θὰ κάμουμε κάτι μεγάλο, ἢ δὲ θὰ γυρίσουμε πίσω!»
Καὶ κάματε κάτι, ἀπ᾿ αὐτὸ ποὺ νειρόσαστε
πιότερο ἀκόμα μεγάλο!Άγγελος Σικελιανός, Πρωτέας, από το Λυρικός βίος 1968.
γράφει ο Μανώλης Δημελλάς
Όλοι εμείς, έτσι μεταξωτοί, είμαστε πλασμένοι πάντοτε να πονάμε σε κάθε τι που μπορεί να πηγαίνει κόντρα στα στο κορμί και τη φύση μας. Όμως ξέρουμε, βρίσκουμε τρόπο να κρυβόμαστε. Ναι, θέλει πολύ μεγάλη ψυχή, για ακολουθήσεις δρόμους που ίσως να μην έχουν γυρισμό.
Όπως ο υποκελευστής, μηχανικός Α’, Βασίλειος Γεωργίου, το τρίτο παιδί του Μιχάλη Γεωργίου και της Καλλιόπης, το γένος Γεραπετρίτη. Αδελφός της Σοφίας του Γιώργου, του Γιάννη και του Κώστα.
Ο Βασίλης γεννήθηκε στις αρχές της πρώτης δεκαετίας του 20ου αιώνα, στις ηρωικές Μενετές Καρπάθου.
Ο ανιψιός του, ο φαρμακοποιός Μιχάλης Γεωργίου, κάνει προσθαφαιρέσεις και πιθανολογεί το 1913, ως τη χρονιά που γεννήθηκε ο ήρωας θείος, που όμως ποτέ δε γνώρισε.
Δεν ξέρουμε πολλά για τον Βασίλη, δεν προλάβαμε να μάθουμε παρά μονάχα ότι ήταν μέλος του θρυλικού αλλά ταυτόχρονα και μοιραίου Υποβρυχίου ΠΡΩΤΕΑΣ. Στις στις 29 Δεκεμβρίου 1940, χάθηκε στα στενά του Οτράντο, 11 μίλια από το Αλβανικό νησάκι Σασάν, απέναντι από τον Αυλώνα. Λίγο νωρίτερα το Ελληνικό υποβρύχιο είχε καταφέρει ένα καίριο χτύπημα στο στρατιωτικό πλοίο μεταφοράς πυρομαχικών και προσωπικού SARDENIA (πρών Siera Ventana, 1923).
Ο Βασίλειος Γεωργίου, δεν είχε πατήσει ούτε τα τριάντα, όμως αυτή η επιλογή του, ο σιωπηλός κόσμος των υποβρυχίων, μαρτυρά άνθρωπο που μπορεί να συγκρατήσει τα πάθη του, να αναπτύσσει ομαδική συμμετοχή, να δένεται με τους ανθρώπους και να έχει αναπτυγμένη την συναισθηματική νοημοσύνη, την ενσυναίσθηση.
Τα υποβρύχια δεν είναι εύκολα πλοία, βαθιά μέσα στο νερό, σε κοινούς στενούς χώρους, απαιτούν διαρκώς από τα μέλη που απαρτίζουν την ομάδα, τη μέγιστη κατανόηση και τη πιο ψηλή απόδοση. Ένα λάθος, που παραμονεύει, ίσως να είναι το τελευταίο.
Σιδερένιοι στενοί διάδρομοι, ανακλινόμενα κρεβάτια που όλοι μοιράζονται και σκοτεινά κόκκινα φώτα συναγερμών. Όλα γίνονται μέσα σε μια απίστευτη εκ γενετής υποβρυχιακή τυφλότητα. Μοναδικό χάρισμα μια ιδιότροπη, απαιτητική ακοή, δίνει στο πλήρωμα την ικανότητα να νιώθει, να αφουγκράζεται, ακόμη και τους αθόρυβους χτύπους μιας καρδιάς.
Εξαρτάται πια θέση αναλαμβάνεις μέσα στο βιβλίο της ζωής, αν είσαι από εκείνους που γράφουν τα χρυσά του κεφάλαια ή απλά το ξεφυλλίζεις αδιάφορα, έχεις κριτική ματιά και αμφίβολα συναισθήματα, σα να μελετάς μια τελειωμένη, από καιρό, προσωπική σχέση.
Αχρείαστα να ναι, λέμε για τα όπλα, για τα εργαλεία του πολέμου, όμως υπήρξαν οι στιγμές που δεν έκαναν ασκήσεις ρουτίνας, ούτε τα λειτουργούσαν μηχανικά, για να μη πιάσουν σκουριά οι άνθρωποι και τα ρουλεμάν τους.
Ο ΠΡΩΤΕΑΣ απέπλευσε από τον Ναύσταθμο της Πάτρας το χιονισμένο απόγευμα της 26ης Δεκεμβρίου 1940, για την τέταρτη και τελευταία του περιπολία. Τις προηγούμενες ημέρες στην περιοχή επιχειρούσαν τα Υ/Β Παπανικολής και Κατσώνης, είχαν πετύχει σημαντικά χτυπήματα και το σπουδαιότερο, κατάφεραν να επιστρέψουν ακέραια στη βάση τους.
Το άτυχο υποβρύχιο είχε οριστεί να περιπολεί στο στενό Οτράντο ως τις 8 Ιανουαρίου 1941, είχε περάσει τη ναρκοθετημένη ζώνη και ανέβηκε ανενόχλητο την Αδριατική, με αποστολή να εμποδίσει τη μεταφορά στρατευμάτων από την Ιταλία στην Αλβανία.
Έπεσε πάνω στη Ιταλική νηοπομπή και δεν έχασε την ευκαιρία. Ο κυβερνήτης, πλωτάρχης Μιχαήλ Χατζηκωσταντής, με προσεκτικούς, αθόρυβους χειρισμούς έβαλε στόχο και πέτυχε να βυθίσει το μεγαλύτερο πλοίο.
Στις 10:05 της 29ης Δεκεμβρίου 1940, το ελληνικό ατμόπλοιο “ΙΩΝΙΑ” υπέκλεψε σήμα S.O.S. ακολουθούμενο από σήμα κινδύνου S.S.S. (σήμα που υποδεικνύει επίθεση από υποβρύχιο). Και τα δύο σήματα ήταν από το SS SARDENIA. Το Ιταλικό πλοίο (φορτηγό 11.452 τόννοι, 150 μέτρων), έπειτα από χτύπημα βυθίστηκε στην είσοδο του κόλπου του Αυλώνα.
Όλοι πανηγύρισαν για την επιτυχία του ΠΡΩΤΕΑ, ήξεραν ότι δρούσε σε αυτήν την περιοχή. Στα πρωτοσέλιδα της εποχής γράφεται για το ηρωικό κατόρθωμα του Ελληνικού υποβρυχίου. (Εφημ. “Η πρωία” 19/1/1941). Περιγράφουν τον άθλο του, και τονώνουν το ηθικό των Ελλήνων. (“Εφημ. Ασύρματος”, 20/1/1941), μάλιστα σημειώνουν ότι ο κυβερνήτης τίμησε την παράδοση του Λάμπρου Κατσώνη!
Η ανακοίνωση του υπ. Ναυτικών είναι λιτή, αναφέρει την επιτυχή βύθιση του Ιταλικού μεταγωγικού πλοίου, και κλείνει με μια πρόταση, “την αναφορά απουσίας του Πρωτέα από τη βάση του”.
Οι επόμενες στιγμές ήταν δραματικές, με την αγωνία να ξεπερνά τα ανθρώπινα όρια, το υποβρύχιο δεν έστειλε απολύτως κανένα σήμα. Κανείς ωστόσο δεν μπορούσε να πιστέψει ότι χτυπήθηκε και χάθηκε. Μάλιστα στις 20/1/41, η εφ. Ταχυδρόμος (εκδ. Αιγύπτου), κυκλοφορεί με πρωτοσέλιδο υπέρτιτλο “Ο Πρωτέας γύρισε στη βάση του”. Σύμφωνα με πληροφορίες της εφημερίδας από το Λονδίνο, οι φήμες για τη βύθιση του Πρωτέα δεν θα επαληθευτούν. Αντίθετα στις 19/1/41, το Αθηναϊκό “Έθνος”, γράφει για τους γενναίους ήρωες που χάθηκαν.
Η ιστορία είχε το πιο αναπάντεχο, τραγικό τέλος, οι τορπίλες που βύθισαν το Sardenia πρόδωσαν τη θέση του Πρωτέα, αφού το σκάφος αναγκάστηκε να ανέβει στην επιφάνεια. Το Ιταλικό τορπιλοβόλο Antares δεν έχασε την ευκαιρία, κυνήγησε το Ελληνικό πλοίο και τουλάχιστον μια, από τις 11 βόμβες βυθού, που έριξε στη θάλασσα το πέτυχαν.
Το Υ/Β “ΠΡΩΤΕΥΣ” προσπάθησε να αναδυθεί και να εμβολίσει το T/B “ANTARES”, προτού χαθεί για πάντα.
Δύσκολα να ξεχωρίσεις κάποιον από τους 48 ήρωες του Ελληνικού υποβρυχίου, μιας ομάδας που όπως ακριβώς πολέμησε, έτσι και χάθηκε, σαν μια σφιχτή γροθιά.
Σήμερα μελετάμε τον δικός μας, τον Μενετιάτη, το Καρπάθιο Βασίλη Γεωργίου, και δεν ξέρουμε πολλά, μα σα να τα γνωρίζουμε όλα.
Είναι ακόμη ένας δικός μας ήρωας, που φωτίζει τα θολά νερά των ρηχών χρόνων μας.
Ο Θεός-Δαίμονας Πρωτέας, παραμένει ζωντανός, ένας τέτοιος θάνατος δεν είναι παρά ένα πέρασμα στην αθανασία, με κάθε ευκαιρία βγαίνει από το μύθο, μεταμορφώνεται και υπενθυμίζει την ιστορία.
Βιβλιογραφία
- Αλέξιος Κονίδης, https://sites.google.com/site/proteussubmarine/
- Εφημερίδες: Έθνος, Πρωία, Ασύρματος, Ταχυδρόμος Αιγύπτου (1/1941)
- Προφορική μαρτυρία Μιχάλη Γεωργίου
- http://www.uboat.net/allies/warships/ship/9904.html
- http://miles.forumcommunity.net/?t=36429796
- http://www.torreomnia.com/personaggi_durzo/tore_furnaro.htm