Μέχρι το χειμώνα του 1955, που ολοκληρώθηκαν τα έργα και παραδόθηκε το νέο νεκροταφείο των Μενετών στην είσοδο του χωριού, καθώς ανεβαίνουμε το βουνό από την πρωτεύουσα Πηγάδια, όλοι γνώριζαν ότι η θέση της νεκρόπολης ήταν στην καρδιά του χωριού, αριστερά κάτω από τον βράχο της Παναγίας.
Στα Καρπαθιακά Νέα παρουσιάζουμε μια σπάνια φωτογραφία, από τη συλλογή του ακούραστου Ιωάννη Βασιλάκη, στην οποία διακρίνονται τα μνήματα, καθώς επίσης και το παλαιό κτίσμα της Βαγγελίστρας ή το χωνευτήρι, όπως έλεγε ο εμπνευστής του σημερινού λαογραφικού μουσείου Μενετών, για το ημιδιώροφο πέτρινο κτήριο, Γιώργος Σακελλάκης. Η Βαγγελίστρα ήταν έργο δεινών Καρπαθίων μαστόρων, όπως αναφέρει στο ημερολόγιο του, το οποίο έμεινε όρθιο ακόμη και όταν έχτιζαν το σχολείο και έπεφταν μεγάλα αγκωνάρια από ψηλά αλλά ακόμη και όταν άνοιγαν με φουρνέλα οι Γερμανοί τη γαλαρία στον βράχο της Παναγίας.
Για την ιστορία αξίζει να κάνουμε μια αναφορά στην Επιτροπή Προστασίας Βυζαντινής και Καρπαθιακής Τέχνης, που το 1966 ίδρυσαν αθόρυβα λίγοι Μενετιάτες (Γεώργιος Σακελλάκης, Ευάγγελος Χωραταζής κ.α.) και ανάμεσα στις αμέτρητες δράσεις, μέσω του Εξωραϊστικού Πολιτιστικού Ομίλου Μενετών (ιδρύθηκε το 1953) και της Επιτροπής του Χριστού, προστάτευσαν το ετοιμόρροπο εκκλησάκι του Αγίου Αντωνίου, τις καμάρες, το τοίχο, τη σκάλα και κυρίως το πανέμορφο απέριττο εκκλησάκι του Χριστού!
Το σημείο που παλαιού νεκροταφείου έχει μεγάλη ιστορική σημασία για το σημερινό κεφαλοχώρι των Μενετών. Εκεί βρίσκεται το παλαιό εκκλησάκι του Αγίου Αντωνίου, όπως ήδη αναφέραμε, εκεί και μέσα στο βράχο το λιτό εκκλησάκι του Χριστού που πανηγυρίζει στις 6 Αυγούστου. Το Αγροτικό Μουσείο Λαικής Τέχνης, κόσμημα των Μενετών, κάθε καλοκαίρι γίνεται πόλος έλξης για τους επισκέπτες της Καρπάθου, δίχως να έχει γνωρίσει την προβολή που θα του άξιζε. Επίσης εκεί είναι μια από τις γαλαρίες που έσκαψαν οι Γερμανοί μέσα στους βράχους και παραμένει ουσιαστικά αναξιοποίητη.
Ευτυχώς οι όποιες μνήμες διατηρούνται με τις φωτογραφίες που ακόμη «φωνάζουν»! Όμως θα έπρεπε, όπως κάνουν πολλοί τόποι, κυρίως η Κοινότητα και οι δυο εναπομείναντες ιστορικοί Πολιτιστικοί Σύλλογοι των Μενετών, να αναλάβουν το βάρος της ευθύνης της συλλογικής μνήμης και κυρίως τη διατήρηση της μέσω πολυποίκιλων δράσεων. Δυστυχώς οι εποχές των γενναίων πατριωτών έχουν παρέλθει ανεπιστρεπτί. Οι γενιές που έχουν βιωματικές μνήμες φεύγουν σιωπηλές και εμείς, που μένουμε πίσω, συνήθως αγνοούμε την ιστορία του τόπου μας, όμως πόσο οξύμωρο, συχνά εκφράζουμε μηδενιστικές απόψεις!
Μανώλης Δημελλάς
22.7.2024
Καρπαθιακά Νέα
