ΕΝΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΧΩΡΟΘΕΤΗΣΗ ΤΟΥ ΜΝΗΜΕΙΟΥ ΧΑΤΖΗΛΙΑ Γ. ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ
Γράφει ο Ανδρέας Ηλία Μακρής
Πληροφορούμαι ότι, η χωροθέτηση του Μνημείου με την προτομή του Μεγάλου τέκνου της Καρπάθου, του ευπατρίδη Χατζηλία Γ. Οικονόμου με χορηγία του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας άναψε φωτιές στο Απέρι. Υπάρχει λέει στο τραπέζι και η αντίθετη άποψη της τοποθεσίας στο «Σκουρί», πάνω στον Άη Γιάννη. Τουτέστιν, οδικώς, ενάμιση χιλιόμετρο απόσταση από τον Μητροπολιτικό Ναό της «Κυράς του Απερίου» και των πνευματικών ιδρυμάτων της Κεντρικής Καρπάθου: Λυκείου, Γυμνασίου, Δημοτικού σχολείου και Νηπιαγωγείου που έχουν ως γνωστόν την έδρα τους στο Απέρι, αντί της λογικής επιλογής στην καρδιά του Απερίου: «Πλατεία Ομονοίας» στο γεφύρι, ή στον προαύλιο χώρο του Μητροπολιτικού Ναού.
Η συγκεκριμένη πρόταση αν όντως αληθεύει, μου ενισχύει την πεποίθηση ότι, η ανιδιοτελής εθνική προσφορά του Πληρεξουσίου (Βουλευτή) της Καρπάθου Χατζηλία Γ. Οικονόμου και ηγέτη των Καρπαθίων στην εξέγερση ενάντια στον Οθωμανικό ζυγό και η μαρτυρική θυσία του για την απελευθέρωση της Καρπάθου κακώς, κάκιστα εξακολουθεί να παραμένει υποφωτισμένη για κάποιους, αφού ιστορικά διαστρεβλώθηκε από ανάξιους, μεγέθους… πινέζας πνευματικούς ταγούς της εποχής εκείνης.
Και θέτω τα εξής απλά, αλλά καθόλου απλοϊκά ερωτήματα:
1ον Στις εθνικές γιορτές θα δαφνοστεφανώνεται από τις Αρχές και τη μαθητιώσα νεολαία η προτομή του ΄Ηρωα Χατζηλία Γ. Οικονόμου ή λόγω της απόμακρης απόστασης, το βάθρο του θα κοσμείται μονίμως με σύνθεση κινέζικων πλαστικών… λουλουδιών; ‘Ελεος!
2ον Ο ανδριάντας του Χατζηλία Οικονόμου στο “Σκουρί” θα βλέπει προς το χωριό του, με την πλάτη στον δημόσιο δρόμο ή αντίθετα το χωριό του, θα βλέπει την πλάτη του;
3ον Οι αλλοδαποί επισκέπτες στης Καρπάθου ενήμεροι από τους τουριστικούς οδηγούς των Τour Operators για την πατριωτική συνεισφορά του αρχηγέτη της Επαναστάτης Χατζηλία Γ. Οικονόμου στην Απελευθέρωση της Καρπάθου το 1821, είτε οργανωμένοι σε groups, είτε μεμονωμένοι (individuals) θα κάνουν οπωσδήποτε ένα stop over στο «Σκουρί» για αναμνηστική φωτογραφία. ‘Εχουν διανοηθεί κάποιοι τη στενότητα και επικινδυνότητα της κρυμνώδους τοποθεσίας ακόμη και για προσωρινή έστω στάθμευση των πούλμαν και των Ι.Χ αυτοκινήτων; Δεν θα προλαβαίνουμε Κύριοι να μετράμε εκατόμβες θυμάτων. Και ξέρετε ποιούς θα οικτήρει η καρπαθιακή κοινή γνώμη τότε, έ;
4ον Φαντάζεσθε να επικρατήσει η πρόταση και να επιλεγεί τελικά η τοποθεσία «Σκουρί»; Το τοπικό Διαμέρισμα Απερίου, ας προετοιμασθεί από τώρα να τοποθετήσει σε επιλεγμένα σημεία του χωριού τηλεσκόπια!… με ισχυρούς φακούς -έστω και χωρίς «κερματοδέκτη» όπως γίνεται στις ελβετικές λίμνες- για την παρατήρηση της προτομής του Χατζηλία Οικονόμου από μακρινή απόσταση.
5ον Κάτι ακόμη. Χωρίς φυσικά εκμαγείο ή λιθογραφία-πορτρέτο του Χατζηλία Οικονόμου διερωτώμαι πως θα φιλοτεχνηθούν τα χαρακτηριστικά του ανδρός. Θα καταθέσω την ταπεινή μου άποψη για τον τιμώμενο ήρωα. Οι αδελφές Χατζήδενα-Καλλίτσα Σακέλη-Χουβαρδά-Ρωμνάκη-Οικονόμου (1857-1949) προγιαγιά του γράφοντα από την πλευρά της μητέρας μου και η Ρηγοπούλα Τσαγκάρη-Χουβαρδά-Ρωμνάκη-Οικονόμου (1868-1956) προγιαγιά του Μανώλη Μιχ. Τσαγκάρη υπήρξαν μικροανεψιές του Χατζηλία Γ. Οικονόμου. Εγγονές της Μαρούκλας Γ. Ρωμνάκη-Οικονόμου, πρωτότοκης αδελφής του Χατζηλία Οικονόμου. Αμφότερες απεβίωσαν σε μεγάλη ηλικία. Τις θυμάμαι χαρακτηριστικά, πανύψηλες, ξερακιανές, με επίμηκες πρόσωπο (καθόλου στρογγυλοπρόσωπες), ασπρουλιάρες και γαλανομάτες γυναίκες.
Αν η περιγραφή κρίνεται από τον γλύπτη χρήσιμη, ας ληφθεί υπ’ όψη.
Ας μου επιτραπεί τώρα η ανάρτηση του άρθρου μου για τον Χατζηλία Γ. Οικονόμου βελτιωμένου εκφραστικά και με περισσότερες ιστορικές αναφορές. Ίσως βοηθήσει κάποιους να επαναξιολόγήσουν την εθνική προσφορά του Μεγάλου Ανδρός της Καρπάθου.
———————————————————————————————————————-
Διαχρονικά όσοι εν πολέμω θυσίασαν τη ζωή τους ή αποδεδειγμένα έδωσαν μάχες, μάτωσαν για να απολαμβάνουμε σήμερα την ελευθερία και ανεξαρτησία της ελληνικής πατρίδoς -ιδιαίτερα οι ηγήτορες που επωμίζονται τις ευθύνες του αγώνα- είναι πραγματικοί Ήρωες και τους αξίζει το
φωτοστέφανο της δόξας, ο δημόσιος έπαινος και η αιώνια ευγνωμοσύνη. Αυτά βέβαια ισχύουν σε όλη την Ελληνική Επικράτεια αλλά ως μελαγχολική αντιδιαστολή, όχι στην Κάρπαθο.
Ας ιστορήσουμε στη βάση αυτών των παραδοχών τη εσκεμμένη διαχρονικά αποσιώπηση της πατριωτικής συνεισφοράς στην εθνεγερσία του 1821 και θυσίας του θαρραλέου Καρπάθιου επαναστάτη Χατζηλία Γ. Οικονόμου (1769-1829) για την απελευθέρωση της Καρπάθου, επειδή ο ειρημένος Χατζηλίας Οικονόμου χαλούσε τη σούπα της εθελόδουλης αγέλης των ραγιάδων της εποχής:
«Σφάξε με αγά μου, ν’ αγιάσω!…»
Καθ’ υπερβολήν και συγγραφική αδεία, θα επιχειρούσα να τον χαρακτηρίσω ακόμη και «κουζουλό» για τη θεία τρέλα του να πάει αναπόταμα, κόντρα στο κατεστημένο των προσκυνημένων. Όπως εύκολα στοιχηματίζω η μεγάλη πλειοψηφία των συνελλήνων σήμερα, αφού οι Μήδοι (Πέρσες) έχουν προ πολλού διαβεί και Θερμοπύλες… δεν υπάρχουν πια για υπεράσπιση θα τον χαρακτήριζε όχι τρελό, αλλά θεοπάλαβο!… Γιατί, αντί να κάτσει -θα σου πουν- στ’ αβγά του να ζήσει ήρεμα την οικογενειακή ευτυχία και την άνεση που του παρείχαν τα πλούτη του, αυτός θυσίασε τα πάντα ακόμη και τη ζωή του για την ελευθερία της φιλτάτης πατρίδος, ενώ θα μπορούσε να τους κάνει copy paste, να τους αντιγράψει.
Να κάνει δηλαδή, ότι δεν …έκαναν οι «καθωσπρέπει», οι «έξυπνοι» και «σώφρονες» προύχοντες και κανακάρηδες της εποχής (εγώ το λέω για πλάκα, έτσι, είμαι όμως βέβαιος ότι κάποιοι θα το πάρουν στα σοβαρά…) οι οποίοι από ατομικό ευδαιμονισμό δεν χάλασαν τη ζαχαρένια τους. Γλείφτες ασπόνδυλοι από ακόρεστο φαταουλισμό και χρηματολαγνεία την έβγαλαν «αβρόχοις ποσί», βολεμένοι με «δόντι» και «κονέ» στην εξουσία του κατακτητή, αβγάτιζαν όμως το βιός, έσωσαν και τον εαυτούλη τους (εννοώ το παχύδερμο σαρκίο) και όχι να κάτσουν να σκάσουν για κάποια που την λέγανε λέει… «Ελευθερία».
Υπάρχουν τα ιστορικά κείμενα του εγκυρότερου και πολυγραφότερου λαογράφου και ιστορικού της Καρπάθου καθηγητή Μιχαήλ Μιχαηλίδη-Νουάρου που κατατάσσει τον Χατζηλία Οικονόμου:
«Ως τον επιφανέστερο πολίτη της Καρπάθου, λόγω μορφώσεως και οικογενείας.
Λόγω περιουσίας και ηθικής του αξίας κατά την Επανάσταση του 1821».
Ταυτόχρονα -προσθέτω- και τραγική μορφή της νεότερης Καρπαθιακής ιστορίας με προεικασμένο και φρικτό τέλος, εκεί που τον έταξε η πατριωτική του συνείδηση και η αμείλικτη μοίρα. Παραθέτουμε πλείστα όσα στοιχεία και αποδείξεις, για τους «άπιστους» Θωμάδες.
1ον Προεπαναστατικά διετέλεσε δήμαρχος του Μεγάλου Χωριού πρωτεύουσας του νησιού που συναποτελούσαν τα σημερινά Κοινοτικά Διαμερίσματα: Απέρι – Βολάδα. Αλλά υπήρξε οραματιστής, ρηξικέλευθος, σφυρηλατημένος με ουμανιστικά ιδεώδη και όχι απλός διαχειριστής εξουσίας με ευπρεπή αδράνεια. Λ.χ, Προκειμένου να λειτουργήσει σχολείο και να προσληφθεί ελληνοδιδάσκαλος «έξωθεν» επέβαλλε στα ναυπηγεία του «Βρόντη» φόρο ένα γρόσι το πεύκο και ένα γρόσι σε κάθε πλοίο που θα προσέγγιζε τα Πηγάδια. Ο ευπατρίδης αυτός ήθελε τη μόρφωση κτήμα και των παιδιών,
κατώτερων Θεών, της φτωχολογιάς αφού διψούσαν για γνώση και μάθηση και όχι μόνο προνόμιο των βλαστών κανακάρηδων και «φαρδασκελάδων», ό,τι αποκαλούμε σήμερα «Celebrities».
2ον Το 1820 ο Χατζηλίας Γ. Οικονόμου εμφορούμενος από αυτοθυσιαστικό πνεύμα μυείται από τον Πάτμιο Φιλικό Δημήτριο Θέμελη εγγράφεται και ορκίζεται μέλος της Φιλικής Εταιρείας. Ενημερώνεται για την πατριωτική υποχρέωση των Καρπαθίων να καταβάλλουν τακτικές εισφορές στο Ταμείο του αγώνα, την επονομασθείσα «Δεκάτη» και αρχίζει να συγκεντρώνει το 1/10 της ετήσιας σοδειάς για τον αγώνα της ανεξαρτησίας του Έθνους.
Σημείωση. Φαντάζομαι την απογοήτευση του Πάτμιου Φιλικού από τη λιποψυχία, τον ωχαδερφισμό και τις κλειστές πόρτες που βρήκε στην προσπάθεια του να προσελκύσει περισσότερους δημογέροντες και κανακάρηδες της Καρπάθου να στρατευθούν στον αγώνα της Παλιγγενεσίας, πέραν του δημογέροντa Διακονή Χατζηκωστή και των διδασκάλων Ανδρέα Διακαντρά και Μιχάλη Τηλιακού.
3ον Το 1821 με την πολύτιμη συνδρομή του γενναίου Κασιώτη πλοιάρχου Χατζη-Βαρθολομαίου Λιόκουρα ηγείται της εξέγερσης των Καρπαθίων ενάντια στον Οθωμανικό ζυγό, παρά τις αντιρρήσεις και ενστάσεις -προσχηματικές ή από φοβική στάση- του υπέργηρου δεσπότη Νεοφύτου Β΄ ο οποίος τον εξωεκκλησιάζει. Βέβαια, αργότερα με άνωθεν εντολές του αίρεται ο ατιμωτικός αφορισμός της Εκκλησίας. Αλλά φαίνεται η σύγκρουση του συντηρητικού πνεύματος που εξέφραζε ο δεσπότης, με την επαναστατική φύση του Χατζηλία Οικονόμου για ελευθερία είχε αναιρέσει τους μεταξύ τους κώδικες επικοινωνίας. Με βαθιά αμοιβαία εχθρότητα είχαν πλέον θανάσιμα πληγεί οι διαπροσωπικές τους σχέσεις, το εθνικό μας γονιδίωμα.
Σημείωση.
Με την ευκαιρία, επικροτώ την απόφαση του τέως Επάρχου Γιάννη Μηνατσή ονοματοδοσίας της κυρίας αίθουσας του επαρχείου Καρπάθου & Κάσου προς τιμήν του Χατζηλία Γ. Οικονόμου την οποία μέχρι στιγμής θεωρώ, ως την πιο αντιπροσωπευτική έναντι των θυσιών του Μεγάλου Ανδρός για την απελευθέρωση της Καρπάθου. Ανεξάρτητα ότι από μακρού χρόνου επιφανείς Καρπάθιοι προσβλέπουν στην ονοματοδοσία του Διεθνούς Αεροδρομίου της Καρπάθου προς τιμήν του ΧΑΤΖΗΛΙΑ Γ. ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ.
Με την ευκαιρία, καιρός να αναγραφεί ΠΡΩΤΟ-ΠΡΩΤΟ και το όνομα του στο Μνημείο Ηρώων της πλατείας του Επαρχείου. Μας ακούει ο κύριος Δήμαρχος;
4ον Σε κλίμα ενθουσιασμού και συγκίνησης ο Χατζηλίας Οικονόμου συλλαμβάνει τον Οθωμανό καϊμακάμη της Καρπάθου Σούμπαση Αγά Χαϊρολά και τον συνοδεύει ο ίδιος μέχρι την «Κάμειρο Σκάλα» Ρόδου επιφυλάσσοντάς του στο διάστημα της ομηρείας, ασφαλή και αξιοπρεπή μεταχείριση ανάλογα με το υψηλό αξίωμα, αλλά και σύμφωνα με τον προσωπικό πολιτισμό του Χατζηλία Οικονόμου.
Σημείωση. Αργότερα, ο εν λόγω Οθωμανός καϊμακάμης Σούμπαση Αγά Χαϊρολά που εκδιώχθηκε από την Κάρπαθο αναβαθμίσθηκε υπηρεσιακά από τον σουλτάνο Μαχμούτ. Διορίσθηκε νομάρχης στο Σαντζάκι (sancak) Αϊδινίου της Ανατολής (Αρχ. Τράλλεις) πόλη που αριθμούσε 30.000 κατοίκους με συμπαγή πληθυσμό 15.000 Ελλήνων με σχεδόν το σύνολο των εποχικών μεταναστών του Απερίου προς τους οποίους έκτοτε, φερόταν φιλικά εκτιμώντας ως έλεγε, την πολιτισμένη συμπεριφορά του Χατζηλία Οικονόμου στο βραχύ διάστημα της ομηρείας.
5ον Με αυτοχρηματοδότηση και φυσικά μεγάλο κόστος ναυπηγεί στο «Καραβοστάσι» του Βρόντη «μπρίκι» (ιστιοφόρο) που έμεινε στην ιστορία ως το «Καράβι της Καρπάθου», το εξοπλίζει και επανδρώνει με τους γενναίους δάσκαλο Ανδρέα Διακαντρά καπετάνιο, συμπλοίαρχο τον Μιχάλη Νισυριά και ναύτες μεταξύ άλλων, τους Μιχάλη Ζανάκη και τους δυό γιούς του Διακονή Χατζηκωστή επιφανούς Απερίτη και δημογέροντα και το εντάσσει στη ναυτική αρμάδα του ναυάρχου Ανδρέα Μιαούλη. Κατά πρώτον, έλαβε μέρος στη νικηφόρο ναυμαχία του «Γέροντα» στα Μικρασιατικά παράλια, με τους Έλληνες να κατατροπώνουν τον ενωμένο τουρκο-αιγυπτιακό στόλο.
6ον Το 1828 στον γάμο του μοναχογιού του Γεωργίου Οικονόμου με την πρωτοκανακαρά Φωτεινή, κόρη του προκρίτου Χατζη-φραγκέσκου αυθόρμητα προσέφερε στο ναύαρχο Αντώνιο Γ. Κριεζή (που ναυλοχούσε τυχαία με τον στόλο του στην «Κυρά Παναγιά») όλα τα χρυσαφικά της οικογένειας στον αγώνα της Εθνικής Παλιγγενεσίας, σύμφωνα με προφορική μαρτυρία του Σχολάρχη Απερίου Νικολάου Χατζηπαπά, συζύγου της Βαγγέλας Εμμ. Χουβαρδά-Ρωμνάκη-Οικονόμου που ως φοιτητής στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών δίδασκε «κατ΄ οίκον» τα εγγόνια του ναυάρχου Κριεζή στην αθηναϊκή συνοικία «Πλάκα».
Σημείωση Ο ναύαρχος Αντώνιος Κριεζής μετά το αποτυχημένο εγχείρημα από κοινού, με τον ναύαρχο Ανδρέα Μιαούλη να πυρπολήσουν την αρμάδα του Αλβανού Αντιβασιλέα της Αιγύπτου Ιμπραήμ στο λιμάνι της Αλεξάνδρειας, παραπλέοντας την Κάρπαθο προσορμίσθηκε στον όρμο της Κυράς Παναγιάς.
Θεωρώ εξαιρετικά ευφάνταστο το σενάριο ο ναύαρχος Κριεζής να απέκοψε δήθεν ο ίδιος με το σπαθί του την «κολαϊνα» με αραδιασμένα χρυσά νομίσματα στο στήθος της νύμφης και τα αποκόμισε για τον αγώνα του Έθνους, ενώ αυτά διετέθησαν με αποκλειστική πρωτοβουλία του ίδιου του γαμπρού.
Να υπερτονίσουμε, ο ναύαρχος τα προεπαναστατικά χρόνια υπήρξε ξακουστός εμποροπλοίαρχος με αναρτημένη τη ρωσική σημαία -βλέπε όρους Συνθήκης Κιουτσούκ Καϊναρτζή του 1774- στο τρικάταρτο ιστιοφόρο του διέσχιζε ανεμπόδιστα ολόκληρη τη λεκάνη της Μεσογείου και Μαύρης θάλασσας in full sail (πλησίστιο) μεταφέροντας ταξιδευτές, τρόφιμα, εμπορεύματα, πρώτες ύλες στα μεγάλα λιμάνια: Μασσαλίας, Γένοβας, Βενετίας, Τεργέστης, Θεσσαλονίκης, Κωνσταντινούπολης, Οδησσού, Βάρνας, Σμύρνης, Βηρυτού, Αλεξάνδρειας, ερχόμενος σε επαφή με τοπικές Αρχές και
κροίσους μεγαλοπαράγοντες. Όντας λοιπόν γλωσσομαθής και κοσμογυρισμένος καραβοκύρης απέκτησε κοινωνική μόρφωση, αυτό που λέμε «καλούς τρόπους». Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι αργότερα, διετέλεσε δύο φορές πρωθυπουργός της Μετεπαναστατικής Ελλάδος, όπως και ο ομοιόβαθμός του ναύαρχος Κωνσταντίνος Κανάρης σε ακραία αντίθεση με τους ορεσίβιους και τραχείς Ήρωες στρατηγούς μας του ΄21 σε Μωριά και Ρούμελη.
7ον Συνέχεια της προηγούμενης. Υπήρξε ποτέ ερωτητέον από επαΐοντες, πως ένας τέτοιος πολύκροτος γάμος του μοναχογιού του βουλευτή Χατζηλία Οικονόμου τελέσθηκε μακριά από το αρχοντικό του, στο οικογενειακό εξωμονάστηρο της «Κυράς Παναγιάς» που ανήκε στον συμπέθερο του Γιάννη Ρωμνάκη (υπάρχει στην είσοδο του ναού η αναθηματική μαρμάρινη πλάκα ιδιοκτησίας των Ρωμνάκηδων) και όχι -τι πιο φυσικό- μεγαλόπρεπα στον Μητροπολιτικό Ναό Απερίου, αρχιερατούντος του δεσπότη Νεοφύτου Β’ να προσδώσει και θρησκευτική λάμψη. Απλά, ένα ακόμη γεγονός που επιβεβαιώνει τον εξωεκκλησιασμό της οικογένειας και τις μεταξύ τους τεταμένες σχέσεις.
Σημείωση 1. Εκτιμώ ως ανιστόρητες και παντελώς ανακριβείς τις αναφορές περί δήθεν στενής συγγένειας του ανδρόγυνου και κατ’ ακολουθίαν, άρνησης του δεσπότη να ευλογήσει τον γάμο. Είναι προφάσεις «εν αμαρτίαις». Σε αυτήν την περίπτωση η Μητρόπολη πολύ απλά, δεν θα εξέδιδε καν άδεια γάμου. Θα απαγόρευε την τέλεση του μυστηρίου. Φαίνεται από τότε υπήρχαν τα παπαγαλάκια…
Σημείωση 2. Ακόμη χειρότερα, ότι τάχα μου η Χατζηφωτεινή ήταν δευτερότοκη, άρα όχι κανακαρά και άρνησης δήθεν του πατέρα Χατζηλία να συναινέσει στον γάμο. Με αυτήν την απαράδεκτη εκδοχή που πόρρω απέχει από την ιστορική αλήθεια, παρουσιάζεται ο γενναιόδωρος και μεγαλόδωρος Ευεργέτης του Έθνους προικοθήρας! Έλα, Χριστέ και Παναγία. Αφήστε το γεγονός ότι, η όντως δευτερότοκη Καλλίτσα αδελφή της Χατζηφωτεινής είχε ήδη προβεί σε δεύτερο γάμο με τον ονομαστό δάσκαλο της εποχής Ιωάννη Φωκά.
8ον Το 1824 και 1829 ο Χατζηλίας Γ. Οικονόμου συμμετέχει ως εκλεγμένος παραστάτης (βουλευτής) της Επαρχίας Καρπάθου, Τήλου, Χάλκης και Νισύρου στις Β΄ και Δ’ Εθνοσυνελεύσεις του Άργους για τη δημιουργία του Ελληνικού κράτους, με πρώτο κυβερνήτη τον Ιωάννη Καποδίστρια. Περίοδος που μετρημένοι στα δάκτυλα ενός χεριού ήταν όσοι Καρπάθιοι ήξεραν λίγα γράμματα, με τους περισσότερους να αρκούνται να γράφουν μόνο το όνομα τους και εκείνο το έμαθαν μισό, δηλαδή μιλάμε για «κολλυβογράμματα».
Σημείωση: Κάνει ιδιαίτερη εντύπωση η δημοφιλία του Μεγάλου ανδρός -πέρα από τα στενά σύνορα της Καρπάθου- στη Χάλκη, Τήλο, Νίσυρο που τον επέλεξαν ως αντιπρόσωπο, στις Εθνοσυνελεύσεις του Άργους.
9ον Αργότερα, το 1829 με την πολύτιμη βοήθεια των σκληροτράχηλων και ανυπότακτων Μενεδιατών αποκαθιστά τον Νόμο και επιβάλλει την τάξη εκδιώκοντας από την Κάρπαθο τα περισσότερα κακοποιά στοιχεία των Κρητικών φυγάδων -αρπακτικά και βίαια- που παρεισέφρησαν με τους κατατρεγμένους Κρητικούς και πάτησαν πόδι στο νησί αλλά εντωμεταξύ είχαν κάνει μαρτύριο τη ζωή των φιλήσυχων Καρπαθίων με τις αυθαιρεσίες και την απανθρωπιά τους, στη λογική:
«Ήρθαν τ’ άγρια να διώξουν τα ήμερα».
Ένα τέτοιο ρεμάλι, ονόματι Γιάννης Μπαϊρακτάρης επέλεξαν αργότερα σκοτεινοί κύκλοι μίσθαρνο όργανο να εκτελέσουν την άνανδρη δολοφονία του Χατζηλία Οικονόμου σε στημένη ενέδρα στην πατρογονική του γειτονιά της (Αι)Μορροούς. Ο Σ(η)τειακός Αρχικαπετάνιος Γιάννης Ρωμνάκης συμπέθερος του Χατζηλία Οικονόμου -που δεν σήκωνε μύγα στο σπαθί του- φουρκισμένος στην τραγική είδηση, έξαλλος στην κυριολεξία εκτέλεσε με αυτοδικία σε χρόνο ντε-τέ τον φονιά.
Σημείωση 1η Προφορικές μαρτυρίες (εξ ίσου πολύτιμες για την ιστοριογραφία) της Χατζήδενας-Καλλίτσας Μιχ. Σακέλη-Χουβαρδά-Ρωμνάκη (1857-1949) και Ρηγοπούλας Μιχ. Τσαγκάρη-Χουβαρδά- Ρωμνάκη (1868 – 1956) εγγονές της Μαρούκλας Ρωμνάκη-Οικονόμου, αδελφής του Χατζηλία Οικονόμου που πέρασαν από γενιά σε γενιά μέχρι σήμερα.
Σημείωση 2η Δεκάδες οι νομοταγείς και φιλήσυχοι Κρητικοί -το πλείστον από το γειτονικό Λασίθι- παρέμειναν οριστικά στο νησί μας δημιουργώντας μικτές οικογένειες με Καρπαθιές νοικοκυρές:
Στο Απέρι: Ρωμνάκης, Ψαρουδάκης, Ζανάκης, Καφετζιδάκης, Καπετανάκης, Παπαδάκης, Μακρής, Λιοντάκης, Τσαγκαράκης, Λυριστάκης, Ρουμπάκης, Δεμερτζιδάκης. Στη Βολάδα: Μανωλακάκης, Ζαβόλας, Κομνηνάκης, Χριστοδουλάκης, Βογιατζιδάκης. Στις Μενετές: Ρουσάκης, Γεραπετρίτης (Ιεράπετρας), Δεσποτάκης, Ζαβολάκης, Παπουτσάκης, Μηνακάκης, Χατζάκης, Χατζηγιωργάκης, Σκανταλάκης, Σπανακάκης. Στο Όθος: Χανιώτης (Χανιά), Σταυράκης, Στις Πηλές: Μαλιχουτσάκης, Τσιραγάκης, Βαρίκας. Στην Όλυμπο: Βασιλαράκης Κανάκης κ.ά.
10ον Ο Καπετάν-Γιάννης Ρωμνάκης -σε αντίθεση με τους άλλους δύο Κρητικούς οπλαρχηγούς Μιχάλη Κόρακα και Δημήτρη Κουρμούλη που πέρασαν ένα φεγγάρι από την Κάρπαθο- εγκαταστάθηκε μόνιμα και έσωσε το νησί μας. Διότι μετά το Ολοκαύτωμα της Κάσου στις 9 Ιουνίου 1824 ο ενωμένος τουρκο-αιγυπτιακός στόλος με ναύαρχο τον Ισμαήλ Γιβραλτάρ κατευθύνθηκε στην Κάρπαθο και αγκυροβόλησε στο «Μακρύ Γιαλό» με άγριες διαθέσεις. Φάνταζε αναπόδραστη η ανάγκη υποταγής των Καρπαθίων
αντιμέτωποι με τον τουρκο-αιγυπτιακό στόλο ατυχώς, ανεμπόδιστο από τον ελληνικό τη συγκεκριμένη στιγμή και χώρο. Ο Σ(η)τειακός Αρχικαπετάνιος Γιάννης Ρωμνάκης υπό άκρα μυστικότητα πήρε την πρωτοβουλία για λογαριασμό των Καρπαθίων να συνδιαλλαγεί με τον αρχηγό των στιφών Χουσεΐν Μπέη και αποδείχθηκε περίτεχνος διαπραγματευτής με συνείδηση του κόστους και συναίσθηση της ευθύνης. Δήλωσε δήθεν υποταγή με καταβολή των αναλογούντων φόρων των επαναστατικών χρόνων και διαφύλαξε την Κάρπαθο από βαρβαρότητες, όμοιες της Κάσου.
11ον Οι αναφορές που φέρουν τον φονιά Μπαϊρακτάρη, είτε μέλος της ομάδας που δήθεν ανήκε στον αρχικαπετάνιο Γιάννη Ρωμνάκη άρα ανδρείκελο, υποκινούμενος του ή ότι ο ίδιος ο Ρωμνάκης εκτέλεσε τον Χατζηλία Οικονόμου είναι βάναυση παραποίηση των γεγονότων από κατευθυνόμενους κονδυλοφόρους. To λέω απερίφραστα, το λέω χωρίς την παραμικρή επιφύλαξη. Στους παραχαράκτες της ιστορίας διέλαθε της προσοχής ο μεταξύ τους συγγενικός δεσμός όντας συμπέθεροι, αφού η πρωτότοκη αδελφή του Χατζηλία Γ. Οικονόμου, Μαρούκλα παντρεύτηκε τον μικρότερο αδελφό του Γιάννη Ρωμνάκη, Γεώργιο. Παιδιά τους, οι ανεψιές του Χατζηλία Οικονόμου:
Κυραννιά Εμμαν. Χουβαρδά – Ρωμνάκη – Οικονόμου
Καλλίτσα (Στειακιά) Λαμπρινού – Ρωμνάκη – Οικονόμου
Ζαμπία Ανδρέα Ποταμιάνου – Ρωμνάκη – Οικονόμου .
Σημείωση. Στον γάμο τους στο Μορροού πρωτοτραγουδήθηκε η «Μονοβασιά», γνωστό σητειακό τραγούδι «τάβλας» και πλέον, δημοφιλές παραδοσιακό καθιστικού γλεντιού στο Απέρι.
12ον Και σημαντικό. Οι αναγραφείσες ως αφηγήσεις του Παπα Πετρίτη για την αιτία, τον τρόπο και τόπο δολοφονίας του Χατζηλία χαρακτηρίζονται κακόβουλες μυθοπλασίες. Απέχουν έτη φωτός από την ιστορική πραγματικότητα και αποπροσανατολίζουν. Φως φανάρι υπήρξαν υποβολιμαίες, με συστηματικές αποσιωπήσεις και παραποιήσεις στοιχείων υπαγορευόμενες «κατόπιν εντολής» από τον εκκλησιαστικό του προϊστάμενο Νεόφυτο Β΄ να απαξιώσουν την εθνική προσφορά του Χατζηλία, να τον καταστήσουν αποσυνάγωγο, να τον διαγράψουν από την ιστορία, να καλύψουν και τους ηθικούς αυτουργούς της δολοφονίας του Μεγάλου ανδρός. Θα γίνουμε πιο συγκεκριμένοι γιατί δεν πρέπει να μιλάμε με γρίφους.
Σημείωση 1η Είναι δυνατόν Κρητικοί φυγάδες να έχουν έγκλειστο σε ελαιοτριβείο τον Αποστολάκη Κάλογλου να γυρίζει λέει… το πιεστήριο, δίκην τετράποδου! Ποιόν; Τον δάσκαλο και γαμπρό του Χατζηλία Οικονόμου. Τον πρόεδρο της Ελληνικής Δημαρχίας και Επιτροπής Εράνων της Καρπάθου για τον αγώνα της Ανεξαρτησίας (πρώτη σε καταθέσεις στη Γενική Κάσσα της Ύδρας σε Πανδωδεκανησιακό επίπεδο) χάρη στην εντιμότητα και ακεραιότητα που επέδειξε στη διαχείριση των χρηματικών εισφορών.
Τον άνδρα που προηγούμενα από τη θέση γραμματέα του Χεβίδου της Αιγύπτου -καίρια και εμπιστευτική θέση που κατείχε- ενημέρωνε έγκαιρα τους ναυμάχους του ’21 Μιαούλη και Κανάρη για τις στρατιωτικές αποστολές και προμήθειες στον Σουλτάνο που προγραμματίζονταν και πολλές δεν έφθαναν ποτέ στην Κωνσταντινούπολη, στον προορισμό τους.
Φυλακισμένο και λοιδορούμενο τον Aποστολάκη Κάλογλου ο οποίος αργότερα υπηρέτησε στο γραφείο του βασιλιά Όθωνα και επί βασιλέως Γεωργίου Α’ η Κυβέρνηση της Ελλάδος του απένειμε το αργυρό μετάλλιο «Αριστείο του Αγώνα» και τον περιέλαβε στον κατάλογο των προμάχων της πατρίδας.
Και να πάει λέει… ο ίδιος ο Χατζηλίας στη φωλιά του λύκου να τον απελευθερώσει, να βιώσει τον απόλυτο ευτελισμό, να γίνει σούργελο και αντικείμενο χλευασμού να χάσει και τη ζωή του. Και δεν έστελνε καλύτερα τον Kρητικό συμπέθερο του Αρχικαπετάνιο Γιάννη Ρωμνάκη να εξοντώσει την υποτιθέμενη κρητική μαφία με μισή… σφαλιάρα. Έλεος, με τις φαιδρότητες των παραμυθάδων.
Σημίωση.2η Ο Αλντονς Χάξλεϊ το ξεκαθαρίζει: «Εξήντα επαναλήψεις μετατρέπουν το ψέμα σε αλήθεια». Δηλαδή, διαμορφώνουν την κοινή γνώμη, κατά τη γνώμη τους. Αυτό το γνώριζαν καλά οι ηθικοί αυτουργοί και οι έμμισθοι τερατολόγοι κονδυλοφόροι τους.
Σημείωση 3η Δεν είναι διόλου τυχαία η καταγεγραμμένη ιστορικά το έτος 1829 δολοφονία του Χατζηλία Γ. Οικονόμου που σατανικά, συμπίπτει με το κατάπτυστο ανθελληνικό έγγραφο που εδέησε επί τέλους να έρθει πρόσφατα στη δημοσιότητα, από αποκαλυπτικές έρευνες του τολμητία ερευνητή Μηνά Νικ. Παπαγεωργίου με ημερομηνία 1η Αυγούστου 1829. Φέρει την υπογραφή του πρωτοσύγκελου Γρηγορίου, υφιστάμενος του Μητροπολίτη Ρόδου Αγαπίου, προς τον δεσπότη Καρπάθου Νεόφυτο Β’ (βλέπε Γενικά Αρχεία Κράτους – Τμήμα Παλιγγενεσίας- Φακ. 85) και στέλνουν στο πυρ το εξώτερον τον Χατζηλία Οικονόμου με μαρτυρικό θάνατο.
Η επίμαχη επιστολή αναφέρει:
« …Λυπάται η ψυχή μου δεσπότη μου, ακούοντας την ανυποταγήν και αποστασία των χριστιανών επαρχιωτών σου όπου φέρουν προς τον ενδοξότατον και πολυχρόνιον μπέι εφένδη μας».
Εν συνεχεία, τον παροτρύνει:
« …η σεβασμιότης σου έχεις χρέος τα τους συμβουλεύεις εις το συμφέρον τους και να πείσεις ένα δύο προεστούς φρόνιμους επαρχιώτες σου να έλθουν στη Ρόδο να προσκυνήσουν τον εφέντη μας Σουκιούρ μπέι να λάβουν χαρατζοχάρτια».
Και ολοκληρώνει με την αντεθνική απειλητική επισήμανση:
« …Να εξαλειφθεί από τον νουν τους αυτή η μάταια ελπίς «ελευθερία» διότι δεν υπάρχει τέτοιο πράμα ποτέ, και ας μην το φρονούν οι χριστιανοί σου και ας έρθουν εις αίσθησιν, άλλως θα τα πληρώσουν διπλά» (η υπογράμμιση δική μου).
Δεν έχω καμιά αναστολή να επισημάνω ότι, μέχρι τώρα η συγγραφική έρευνα των Καρπαθίων ιστορικών σκόπιμα αποσιώπησε την ύπαρξη της συγκεκριμένου ιστορικού ντοκουμέντου προκειμένου να διατηρήσουν αγαθές σχέσεις με την Εκκλησία, λες και η Εκκλησία στο σύνολο της, φταίει για την αντεθνική στάση τριών επισκόπων, που όμως αποκάλυψε εφτασφράγιστο μυστικό για ό,τι τραγικό επακολούθησε. Προ πάντων ελέγχεται ο συμπατριώτης μας, πολυγραφότατος Πανεπιστημιακός καθηγητής Μανώλης Πρωτοψάλτης που για ολόκληρη εικοσαετία διετέλεσε Γενικός Διευθυντής των Γενικών Αρχείων του Κράτους!
Ιδιαίτερα μοιραία η προειδοποιητική απειλή για την τύχη που τους περιμένει και φαντάζομαι τη λύτρωση του δεσπότη της Ρόδου Αγαπίου και της Καρπάθου Νεοφύτου Β’ με την προαποφασισθείσα εξαφάνιση από προσώπου της γης του Χατζηλία Οικονόμου, ενώ κάλλιστα ο δεσπότης Νεόφυτος Β΄, αν δεν διακατείχετο από εχθροπάθεια, θα μπορούσε ως άλλος Παπαφλέσσας ή Αθανάσιος Διάκος να προτάξει στον συνάδελφο του «Άγιο» της Ρόδου Αγαπίου (κρίμα το όνομα) ένα στιβαρό, τσεκουράτο «ΟΧΙ!» ή να ειδοποιήσει σχετικά τον Χατζηλία για τον θανάσιμο κίνδυνο που διέτρεχε και όχι να μεταβληθεί σε πειθήνιο, εκτελεστικό εντολοδόχο. Αποδεικνύεται λοιπόν περίτρανα ότι, αφού δεν θα πήγαινε ο Χατζηλίας Οικονόμου στη Ρόδο να προσκυνήσει, ρίχθηκε στον… Καιάδα προκειμένου να εξευμενίσουν τον «ενδοξότατον και πολύχρόνιον μπέι εφέντη τους».
Σημείωση. Θα ήταν ευχής έργο να ανευρεθεί και η κρυπτογραφική απάντηση του δεσπότη Νεοφύτου Β’, στον «Άγιο» της Ρόδου μετά την εκτέλεση του Χατζηλία Οικονόμου, το νόημα της οποίας προδικάζω, περίπου θα έλεγε:
«…Εντολή εξετελέσθη. Παρακαλούμεν εξευμενίσατε πολυχρονεμένον Εφένδη μας!»
13ον Τραγική ειρωνεία. Το ξενόδουλο έγγραφο του δεσπότη της Ρόδου φέρει ημερομηνία 1η Αυγούστου 1829 ενώ τέσσερις ημέρες αργότερα, στις 5 Αυγούστου του ίδιου έτους, ο ανυποψίαστος Χατζηλίας Οικονόμου με τον συνάδελφο του Γεώργιο Ψαρουδάκη μάχονται, αγωνιούν και απευθύνουν έγγραφο στη Δ΄ Εθνοσυνέλευση με τη δραματική έκκληση να παραμείνει η Κάρπαθος μέρος της Ελληνικής Επικράτειας, ενώ πίσω από την πλάτη του η δεσποτεία ραδιουργούσε. Απεργάζετο την φυσική του εξόντωση οπλίζοντας το χέρι του φονιά. Παραθέτουμε το ιστορικό τους έγγραφο:
« 5 Αυγούστου 1829.
Οι υποσημειούμενοι πληρεξούσιοι της Καρπάθου παρακαλούμεν την σεβαστήν Συνέλευσιν να ενθυμηθή τους όρκους οι οποίοι μας συνδέουσι με το Έθνος όλον και τα πάθη, όπου δια την ελευθερίαν έπαθον οι Καρπάθιοι και να μη στέρξη την καταδίκην τόσων αδελφών και συναγωνιστών, αλλά να συστήση τα δίκαια αυτών εις την κηδεμονίαν του εξοχωτάτου Κυβερνήτου της Ελλάδος, δια να μεσιτεύση η Α. Εξοχότης, όπως ηξεύρει, προς τους σεβαστούς Μονάρχας, δια να μην αποσπασθή και η Κάρπαθος από την ολομέλειαν της Ελλάδος.
Οι πληρεξούσιοι της Καρπάθου. Χατζηλίας Γ. Οικονόμου – Γεώργιος Ψαρουδάκης».
Δικαιούται λοιπόν ο σύγχρονος Καρπάθιος να γνωρίζει με απόλυτη ταύτιση της ιστορικής πραγματικότητας ότι, ο Χατζηλίας Οικονόμου δολοφονήθηκε περίπου τρεις μήνες αργότερα, το φθινόπωρο του 1829 περίοδο συγκομιδής του ελαιόκαρπου, μια και οι κονδυλοφόροι του δεσπότη αναφέρουν για… «λιοτρίβια». Ως προς την εποχή του φθνινοπώρου, θα… συμφωνήσουμε.
Διερωτώμαι -καλή τη πίστει- γνωστού όντως ότι το κτίριο της Αρχιεπισκοπής στο Απέρι (κατοικία δεσπότη και γραφεία Μητρόπολης) εθεωρείτο και πράγματι ήταν άβατο ακόμη και στους Οθωμανούς
κατακτητές, δεν ωθεί σε καχυποψία γιατί έλαβαν χώρα επιλεκτικές λαθροχειρίες στα Αρχεία, με προσθαφαιρέσεις επίμαχων ντοκουμέντων της επαναστατικής περιόδου που αφορούσαν την εθνοφελή προσφορά του Χατζηλία Οικονόμου και τους λόγους της δολοφονίας του. Ο Θεός όμως, αγαπάει τον κλέφτη αλλά δεν ξεχνάει και τον νοικοκύρη και η αλήθεια ακόμα και κουτσή έλκεται στην κορυφή.
Οι πρωτοπόροι Καρπάθιοι ιστορικοί και ερευνητές: Εμμανουήλ Μανωλακάκης, Μιχαήλ-Μιχαηλίδης-Νουάρος, Μανώλης Πρωτοψάλτης άντλησαν πληροφορίες και πλείονα στοιχεία από τα Γενικά Αρχεία του Κράτους – Τμήμα Παλιγγενεσίας. Τα ξεψάχνισαν και ήλθαν στη δημοσιότητα τα χολώδη, κείμενα
των επιστολών του δεσπότη προς την Ελληνική Κυβέρνηση που μνησίκακα κατηγορούσε τον Χατζηλία Οικονόμου, ούτε λίγο ούτε πολύ, ως τον:
«Κάκιστο πάντων των ανθρώπων!…»
Που τον δαιμονολογούσε με πλεονάζοντα επίθετα στηλιτευτικής ειρωνείας που πρόδιδαν ανοίκειο γεροντικό πείσμα, αβυσσαλέα εμπάθεια ασυμβίβαστα για πνευματικό ταγό σε καιρούς χαλεπούς:
«Χατζη-κακο(η)λιό, αντίθεο, αποστάτη, κακόβουλο, φιλοτάραχο,
κακοποιόν πνεύμα, ανόητο, αλαζόνα, ματαιόφρονα».
Αυτά, καθ΄ ον χρόνο ο Μιχαηλίδης- Νουάρος τον ιστορεί:
«Ως τον πρώτο και τακτικό παραστάτη της Επαρχίας Καρπάθου στις Εθνοσυνελεύσεις».
Όμως ξέχασε τα «ουσιαστικά» αφού δύο φορές εξελέγη Παραστάτης (Βουλευτής) στις Εθνοσυνελεύσεις του νεοσύστατου Ελληνικού κράτους, αναγνωρίζοντας τα ηγετικά προσόντα και τις ανιδιοτελείς επιδιώξεις του.
Ας διατυπώνουμε και εμείς αντίστοιχους επαινετικούς χαρακτηρισμούς για τον Χατζηλία Οικονόμου που απηχούσαν την κοινή γνώμη των συμπατριωτών του:
«Χατζη-καλοηλιός, καλλίλογος, γενναιόδωρος, μεγαλόδωρος, πατριδολάτρης
πιστός στον κώδικα τιμής στην υπεράσπιση της ελευθερίας της πατρίδος του».
Αντιλαμβάνεσθε βέβαια τις ολέθριες συνέπειες από τη διχογνωμία μεταξύ ποιμνίου και δεσπότη για τον άνδρα Χατζηλία Οικονόμου. Την έκπληξη και τον θυμό των μελών της Ελληνικής Κυβέρνησης για τις αντιφατικές εκ Καρπάθου τοποθετήσεις, ενώ τα καρυοφύλλια κροτούσαν, οι πληγωμένοι βογκούσαν, η πατρίδα αιμορροούσε ποιόν να πιστέψουν; Το σύνολο των Καρπαθίων ή την υπογραφή του ενός, ας ήταν και πνευματικός ηγέτης, θεματοφύλακας υποτίθεται Αρχών και Αξιών. Εύκολη η επιλογή.
14ον Σε οικογενειακό κέντημα βρίσκεται το επίγραμμα της επιτύμβιας στήλης του Χατζηλία Γ. Οικονόμου γραμμένο δια χειρός του γαμβρού του και δασκάλου Αποστολάκη Κάλλογλου -σύζυγος της δευτερότοκης αδελφής του Ζαμπίας- Το επίγραμμα επί λέξει:
«Αναυπάθητι εν Κυρίω, ψυχή γενναία, Αετέ τ’ Απερίου».
15ον Στις 20 Ιανουαρίου 1838 η επανακάμψασα Οθωμανική διοίκηση επιδικάζει στον αρχικαπετάνιο Γιάννη Ρωμνάκη χρηματική ποινή 3.500 γρόσια (Κurus) για την αυτοδικία -τονίζω για την αυτοδικία- που διέπραξε να εκτελέσει τον Μπαϊρακτάρη, φονιά του αρχηγέτη της Καρπάθου (συμπέθερου) Χατζηλία Γ. Οικονόμου. Εκ του πονηρού πάντως η εκφρασθείσα δικανική ευαισθησία εννιά χρόνια αργότερα του Οθωμανού διοικητή Κατήρ Αγά Καβάπασι για τον τραγικό χαμό του Χατζηλία Οικονόμου. Αναρωτηθήκατε πόσο θα τον ήθελαν ολοζώντανο τον Χατζηλία Οικονόμου να υποστεί τον, αλλά… «τούρκα» βασανιστικό θάνατο, ενήμεροι χαρτί και καλαμάρι από τους ντόπιους υποτακτικούς.
16ον Και σπουδαιότερο. Εις τους κατέχοντες εξουσία θα υπενθυμίσω τα λόγια της προσφώνησης του συμπατριώτη μας εκ Μενετών διακεκριμένου ερευνητή, αείμνηστου δικηγόρου Ντίνου Μελά στο Απέρι στις 11 Αυγούστου 2010, ημέρα εκδήλωσης Τιμής και Μνήμης στον Χατζηλία Γ. Οικονόμου. Προφανώς υπό το κράτος συναισθηματικής φόρτισης, αλλά ξεκάθαρος στις διατυπώσεις του κατακεραύνωσε την κουστωδία των επισήμων με σκληρά λόγια και δηκτικά υπονοούμενα.
«… Θα ήμουν σήμερον πράγματι πολύ ευτυχής, αφού η Κάρπαθος ύστερα από 181 χρόνια αποδίδει επί τέλους ιστορική δικαιοσύνη και τιμά τον Χατζηλία Οικονόμου, αν βέβαια οι τιμές αυτές ήταν ανάλογες ή τουλάχιστον προσιδίαζαν κάπως στο Εθνικό ανάστημα του τιμώμενου ανδρός. Αλλά είναι; Τις φρονίμοις ολίγα…» και συνεχίζει υποδεικνύοντας το αυτονόητο:
«…Ας θεωρήσουμε αυτήν την εκδήλωση ως εναρκτική, συμβολική και ανυπερθέτως αναμένομεν τις δέουσες τιμές να αποδοθούν στο μέλλον» και ολοκληρώνει.
«Αείμνηστε Χατζηλία! Γενεές Καρπαθίων σου ζητούμε σήμερα, ένα μεγάλο συγγνώμη…»
Σημείωση 1η Ο υποσημειούμενος, δημοτικός σύμβουλος την περίοδο εκείνη ατυχώς λόγω επαγγελματικών υποχρεώσεων βρισκόμουν εκτός Ελλάδος. Όμως, προθύμως, εκθύμως, θα πλειοδοτούσα τις θέσεις του αείμνηστου Ντίνου Μελά.
Σημείωση 2η Αργότερα, πληροφορήθηκα τραγελαφικά happenings. Στην προσπάθεια αναζήτησης απογόνων του Χατζηλία Οικονόμου, η ορισθείσα Επιτροπή χτυπούσε πόρτες, άσχετες με τον τιμώμενο. Άλλοι πιο άσχετοι, αναφέρονταν από τους ομιλητές δήθεν ως συγγενείς, χωρίς να αντιδράσουν! και το πιο σπαραξικάρδιο. Αντί λιθογραφία του 1821 εποχής του τιμώμενου, κυκλοφορούσε φωτογραφία – πορτρέτο γνωστού Απερίτη του 1910!… ως δήθεν αυθεντική του Χατζηλία, για φιλοτέχνηση της προτομής. Προχειρότητες!
17ον και κατακλείδα. Ως γνωστόν, το μόνο «ορφανό» από άποψη ονοματοδοσίας Αεροδρόμιο στην Ελλάδα, χωρίς προηγούμενο που μας κάνει καταγέλαστους παγκοσμίως, παραμένει της Καρπάθου εξ αιτίας τοπικιστικών σκοπιμοτήτων πλέον ανούσιων και ξεπερασμένων με ενιαίο τον Δήμο Καρπάθου.
Με βάση τα νεότερα ντοκουμέντα και την περαιτέρω ανάδειξη της εκ προθέσεως συσκότισης της επαναστατικής περιόδου με κατευθυνόμενες συκοφαντίες και αδιανόητα ψεύδη, να δώσουμε τέλος στη σύγχυση και την απροσδιοριστία. Να γνωρίσουν οι Καρπάθιοι τον πραγματικό ήρωα του 1821.
Ιδού η ευκαιρία να πορευθούμε στο μέλλον, γνωρίζοντας το παρελθόν τιμώντας τον Εθνεγέρτη και Μάρτυρα της Καρπαθιακής ελευθερίας, όπως του αξίζει. Τον «Πατριδολάτρη» που περιφρόνησε υπαρξιακά τον πλούτο, αφού διέθεσε ολόκληρη τη σεβαστή περιουσία του, όλο του το είναι, ηγήθηκε του αγώνα και θυσιάστηκε για την ελευθερία της πατρίδας του, ύστερα από 512 χρόνια σκλαβιάς. Υπεραρκετά λοιπόν τα 188 χρόνια εξοστρακισμού του Χατζηλία στο πυρ το εξώτερο. Στην έσχατη περιφρόνηση με το στίγμα του «φιλοτάραχου», «ματαιόφρονα» και άλλων ηχηρών παρόμοιων.
«Οι καιροί ου μενετοί της ημετέρας βραδύτητας» έλεγε ο Θουκυδίδης.
Του χρόνου, με τη συμπλήρωση των διακοσίων ετών από την Επανάσταση του 1821, ως ελάχιστο φόρο τιμής, το Αεροδρόμιο της Καρπάθου να ονοματοδοτηθεί «ΧΑΤΖΗΛΙΑΣ Γ. ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ», αφού το επίθετο Οικονόμου -ελλείψει αρρενογονίας- δεν έχει πλέον φερώνυμους απογόνους στην Κάρπαθο, να τρέξουν το θέμα. Οι οικογένειες του γιού του Γεώργιου και του γαμπρού του Αποστολάκη Κάλλογλου ξενιτεύτηκαν στην Αθήνα κυνηγημένοι από την επανακάμψασα οθωμανική διοίκηση, ρίχνοντας μαύρη πέτρα πίσω τους. Ξέμεινε μόνο η οικογένεια της πρωτότοκης αδελφής του Χατζηλία, Μαρούκλας Οικονόμου με στήριγμα τον Κρητικό σύζυγοτης, οπλαρχηγό Γεώργιο Ρωμνάκη που δεν χάριζε κάστανα…
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Κατακαημένη Κάρπαθος! Άλλα οκτώ χρόνια νιρβάνιας ολιγωρίας και βολικής σιωπής πέρασαν. Άραγε θα βρεθεί επί τέλους δημόσιος άνδρας με πυγμή, με πολιτική ευθιξία (τσίπα το λέει ο λαός) να πάρει την ιστορική απόφαση, ώστε να μη διαγραφεί από τη συλλογική μνήμη ο Χατζηλίας Οικονόμου ή θα δικαιώνεται η διαχρονική γνώμη που λέει ότι στην Κάρπαθο ανθεί το σπορ της κατεδάφισης των αξιών. Ο εξωραϊσμός με πυρετικό ζήλο και επικράτηση του «άδειου πουκάμισου», για αυτό και ψωμοτύρι η φράση:
«Ο Καρπάθιος, Άγιος κι αν γινεί, σκ@τένι@ δόξα θα έχει».
Στο δια ταύτα, δηλαδή, το αποτέλεσμα. Με αντικειμενική προσέγγιση της ιστορίας, ας δώσουμε βήμα στον Καρπαθιακό λαό με Δημοψήφισμα, ώστε να αποφασίσει για την ονοματοδοσία του αεροδρομίου μας. Ορίστε η ευκαιρία να αποτινάξουμε οι Καρπάθιοι κάθε ενοχή και τύψη, διότι ο Χατζηλίας Γ. Οικονόμου δικαιωματικά ανήκει στο Πάνθεον των ηρώων και των μαρτύρων του Έθνους και όχι μόνο της Καρπάθου.
Φρονώ, ότι θα συγκεντρωθούν χιλιάδες ψήφοι. Tα επιχειρήματα κατά της μοχθηρής συκοφαντίας είναι αδιάσειστα. Ακόμη και εκείνος ο τιμητής δεσπότης Νεόφυτος Β’ εκεί ψηλά στους ουρανούς, κατατρυχόμενος από ερινύες, μετανοιωμένος με τα πάθη και τα λάθη του (αφού εν ζωή δεν προνόησε να ημερεύσει τη βία, δεν γαλήνεψε τις θύελλες) σε ρόλο υπερασπιστή πλέον, θα υπερψήφιζε την πρόταση υπακούοντας στη φωνή του Κυρίου του, και όχι πια του αμαρτωλού εκείνου «Αγίου» της Ρόδου.
Η Κάρπαθος ευγνωμονούσα κλείνει το γόνυ προς το άξιο τέκνο της.
Από το βιβλίο μου: «ΕΝΘΥΜΗΜΑΤΑ. ΠΗΓΑΔΙΩΤΙΚΑ & ΞΕΝΟΧΩΡΙΑΝΑ»
