Ένα από τα πιο ξεχωριστά αλλά και συζητήσιμα έθιμα της Λαμπρής αποτελεί «Το κάψιμο του Ιούδα», το οποίο το συναντάμε στο Όθος Καρπάθου αλλά και στην Κάσο.
Το βράδυ της Ανάστασης ή την ημέρα του Πάσχα γίνεται αναπαράσταση σε πανοραμικό σημείο. Τότε οι πιστοί «τιμωρούν» τον προδότη του Ιησού, πυρπολώντας ομοίωμά του, αυτοσχέδια κατασκευή από ξύλα και άχυρα.
Στο Όθος, όπως μας αναφέρει ο π. Δήμαρχος Καρπάθου Μιχάλης Χανιώτης, “μικροί μεγάλοι περιμένουν αυτή την ώρα, αμέσως μετά η λειτουργία του Πάσχα! Αν δεν καεί ο Εβραίος δεν πάνε να ανοίξουν τους φούρνους να βγάλουν τα υζάντια. Στο φετινό κάψιμο την πρώτη κροτίδα άναψε ο παπά Δημήτρης, που έχει καταγωγή από την Κάσο”.
Όμως φέτος είναι μια δύσκολη χρονιάς κι αυτό διότι “έφυγε” ο άνθρωπος που ήταν η ψυχή και για αυτό το έθιμο του Όθους, όπως και για το “Πιπέρι” . Το κενό που αφήνει ο Μανώλης Οικονομίδης, ο εργολάβος, όπως έμεινε να τον θυμόμαστε, παραμένει δυσαναπλήρωτο.
Στην φωτογραφία είναι ο Εβραίος του 1953! Ο μικρός με το κοντό παντελονάκι πού κρατά την Αυγούλα στο χέρι είναι ο Μιχάλης Χανιώτης και ο από πάνω ο μακαρίτης ο πατέρας του (φαίνεται μόνο το κεφάλι του), απέναντι ο αδελφός του Νίκος
Το έθιμο «το κάψιμο του Ιούδα», όπως αναφέρει ο Γεράσιμος Γαλανός, στο kefaloniapress, συναντάται με πολλές παραλλαγές σε όλη την Ελλάδα, πιο πολύ δε στα χωριά της Θράκης, όπου το ομοίωμα του Ιούδα ταυτίζεται με το όνομα Οβριός. Ο λαός καίει το ομοίωμα του Ιούδα, του προδότη του Ιησού, και με το κάψιμο ρίχνει στη φωτιά τις δύο άνομες ιδιότητες του, τη φιλαργυρία και τη δειλία.
Έχουν γραφεί πολλά πάνω σε αυτό το θέμα και μάλιστα κάποιοι λαογράφοι αλλά και διανοούμενοι της εποχής μας έχουν προσπαθήσει να καταργήσουν το έθιμο αυτό, λόγω που, πιστεύουν πως προσβάλει τον εβραϊκό λαό.
Η Ιερά Σύνοδος με αλλεπάλληλες εγκυκλίους της τα έτη 1891, 1910 και 1918, προέτρεπε ιερείς και λαό να εγκαταλείψουν το κάψιμο του Ιούδα. Συγκεκριμένα, στην εγκύκλιο 13 /4/1918 έλεγε «Η Ιερά Σύνοδος θεωρεί καθήκον Αυτής, όπως φέρει εις γνώσιν πάντων των Χριστιανών, ότι η τήρησις τοιούτων εθίμων αντιβαίνει προς την βάσιν και το θεμέλιον της πίστεως ημών, ήτις είναι η αρετή της αγάπης προς εν γένει πάντα άνθρωπον…».
Η κατά των Εβραίων κατηγορία της θεοκτονίας, δεν μπορεί να εξεταστεί και να αξιολογηθεί σε πλαίσια και με ορθολογικά κριτήρια, λόγω που αυτό το έθιμο εγγράφεται στο θρησκευτικό βίωμα. Αποτελεί δε θέμα που έχει περάσει στη λογοτεχνία και στην παράδοση με πλήθος παραλλαγών και έτσι δεν μπορεί να σβήσει από τη μνήμη και την τέλεση των βιωμάτων ενός λαού, του ελληνικού, που παραμένει θελημένα πιστός στις ρίζες του θρησκευτικού του συναισθήματος.
Με μια προσεκτικότερη όμως μελέτη του εθίμου αυτού, δεν φαίνεται να αφορά τον εβραϊκό λαό και οι κάθε χαρακτηρισμοί και κρίσεις που κατά καιρούς έχουν γίνει από κάποιους εις βάρος των Εβραίων, πρέπει να θεωρηθούν άστοχοι και αστήρικτοι.
Το κάψιμο του Ιούδα, είναι ένα έθιμο που πηγάζει από το ιστορικό πλαίσιο της ζωής και της δράσης του Ιησού και των μαθητών του. Στο πρόσωπο του καταδότη Ιούδα, ο λαός καίει τις κακιές του πράξεις και ενέργειες που διέπραξε αυτός ο μαθητής του Χριστού. Δηλαδή, το έθιμο αφορά, όπως και το δηλώνει η ίδια η ονομασία του, τον Ιούδα μαθητή του Ιησού και μόνο. Καμία σχέση δεν έχει με την ιδιοσυγκρασία και το ποιόν ενός λαού, των Εβραίων, που κάποιοι θέλουν να συνδέσουν για να εξυπηρετήσουν δικές τους σκοπιμότητες.
Με το κάψιμο του ομοιώματος του Ιούδα ολοκληρώνεται η κάθαρση που περιμένουμε όλοι μας με το πέρας της Μεγάλης και Αγίας Εβδομάδας.
Να αναφέρουμε ότι πρόσφατα, το 2018, το Κεντρικό Ισραηλιτικό Συμβούλιο Ελλάδος, έχει ζητήσει όπως «ρητώς απαγορευτούν τα έθιμα ταύτα. Πιστεύουμε πως το έθιμο αυτό όχι μόνο προσβάλλει την ελληνική εβραϊκή κοινότητα, αλλά πλήττει κάθε προσπάθεια επίγνωσης και κατανόησης των κοινών αξιών που χαρακτηρίζουν τον Ιουδαϊσμό και τον Χριστιανισμό. Ελπίζουμε ότι όλοι θα συμβάλλουν επιτέλους στην κατάργηση αυτού του εθίμου που δεν υπηρετεί πάντως το πνεύμα αγάπης και συμφιλίωσης που εκπέμπεται τις ημέρες του Πάσχα».
