Ο Γιώργος Νικ. Τσαμπανάκης, σύμβουλος πολιτισμού του Επαρχείου Καρπάθου ΗΝ Κάσου & π. Πρόεδρος του Δ.Σ. του Πολιτισμικού Οργανισμού Ολύμπου Καρπάθου, με άρθρο του στην εφ. Ροδιακή, εξήγησε το τι ακριβώς συνέβη με την αφιερωματική μαρμάρινη πλάκα η οποία είχε προγραμματιστεί να τοποθετηθεί στο σπίτι που γεννήθηκε ο Νικ. Νιοτής, το οποίο βρίσκεται στη συνοικία Σκαλιάκια της Ολύμπου και να αποκαλυφθεί στο πλαίσιο σεμνής τελετής.
Μάλιστα σε σχετικό προγενέστερο άρθρο μας, αναφέραμε:
“Η μαρμάρινη πλάκα με αναφορά στον Νικ. Νιοτή κατασκευάστηκε με τη φροντίδα του Γ. Ν. Τσαμπανάκη και προγραμματίστηκε να τοποθετηθεί.
Δυστυχώς όμως ο προγραμματισμός αυτός ακυρώθηκε μετά από απόφαση του τότε Δημάρχου Καρπάθου Μιχάλη Φρ. Χανιώτη και ουδέποτε έκτοτε υλοποιήθηκε. Παραμένει η απορία μας για εκείνη τη ματαίωση.”
Συμπληρώνονται σήμερα, 24 Αυγούστου 2022, 100 χρόνια από τη δολοφονία του πρωτομάρτυρα Ολυμπίτη Νικολάου Εμμ. Νιοτή στο Απέρι. Κι είναι απορία μας θα τοποθετηθεί επιτέλους η αφιερωματική πλάκα ως ελάχιστη τιμή και μνήμη στον αδικοχαμένο νεκρό;
Ας ρίξουμε μια ματιά στα γεγονότα, όπως τα περιγράφει ο κ. Γιώργος Ν. Τσαμπανάκης στην εφ. ΡΟΔΙΑΚΗ:
Η εγχάρακτη αναθηματική πλάκα εις μνήμην Νικολάου Μιχ. Νιοτή που παραμένει ακόμη και σήμερα στην αποθήκη του μαρμαρογλυφείου Γεραπετρίτη στα Πηγάδια της Καρπάθου.
Ως εισηγητής της πραγματοποίησης της προαναφερθείσας εκδήλωσης, την οποία οργάνωσα και συντόνισα με την ιδιότητα του τότε Αντιπροέδρου και Υπεύθυνου Δράσης του Πολιτιστικού Οργανισμού της Κοινότητας Ολύμπου Καρπάθου, αισθάνθηκα την ανάγκη να προχωρήσω στην σύνταξη του παρόντος ώστε να αποσαφηνιστούν με ενάργεια ορισμένες πτυχές των τότε διατρεξάντων γεγονότων που θα ενδιέφεραν, όπως πιστεύω, τους αναγνώστες σας και θα έριχναν περισσότερο φως σε επιμέρους συμβάντα της όλης υπόθεσης.
Και πριν απ’ όλα η εν λόγω εκδήλωση εντάχθηκε σ’ ένα μακρόπνοο σχεδιασμό του Πολιτιστικού Οργανισμού της Κοινότητας Ολύμπου Καρπάθου που σκοπό είχε την ανάδειξη της καρπαθιακής ιστορίας και πιο συγκεκριμένα των ενδιαφερουσών εκείνων σελίδων της που σκέπασε από καιρό βαριά η αχλή του χρόνου.
Στο πλαίσιο αυτό εντάχτηκαν:
• Η ανάδειξη του «Δωρικού» ψηφίσματος της Καρπάθου και του Σάμιου γιατρού της αρχαιότητας Μηνόκριτου Μητροδώρου με κατάληξη την αδελφοποίηση Ολύμπου Καρπάθου – Βαθέος Σάμου,
- Η καθιέρωση του εορτασμού της Ναυμαχίας της Καρπάθου και η προβολή της επαναστατικής δράσης του Λάμπρου Κατσώνη,
- Η ανάδειξη της ιστορικής προσωπικότητας του Παραστάτη της Καρπάθου στις Επαναστατικές Εθνοσυνελεύσεις του Γένους των Ελλήνων Χατζηλία Οικονόμου,
- Οι εκδηλώσεις τιμής της επετείου των 100 χρόνων από την πραγματοποίηση του Δωδεκανησιακού Συνεδρίου της Πάτμου (1912) και της ανάδειξης της προσωπικότητας του Αντιπροσώπου της Καρπάθου σ’ αυτό νομομαθούς Γεωργίου Ι. Πρωτόπαπα, και άλλες πολλές.
Έτσι το καλοκαίρι του 2012, ενενήντα ακριβώς χρόνια μετά τη θυσία του, αποφασίσαμε να τιμήσουμε για πρώτη φορά στη γενέτειρά του, την μνήμη του πρωτομάρτυρα της καρπαθιακής ελευθερίας Νικολάου Μιχ. Νιοτή που υπήρξε γέννημα και θρέμμα της Ολύμπου.
Η περί ης ο λόγος εκδήλωσης είχε σχεδιαστεί να υλοποιηθεί σε αγαστή συνεργασία με το άλλο πολιτισμικό σχήμα του Δήμου Καρπάθου τον Καρπαθιακό Οργανισμό Πολιτισμού, Άθλησης και Παιδείας (Κ.Ο.Π.Α.Π.) επί Προεδρίας του νυν Προέδρου της Κοινότητας Καρπάθου του Δήμου Καρπάθου κ. Γιώργου Χατζηκουτσού. Το ακριβές περιεχόμενο της εκδήλωσης, όπως αναφερόταν στο πρόγραμμα που εκδόθηκε και κυκλοφόρησε τότε είχε ως ακολούθως:
Σάββατο, 25 Αυγούστου, ώρα 11:00
Όλυμπος, Κοινοτικό Μέγαρο Ολύμπου
Εκδήλωση για τα 90 χρόνια από τα πατριωτικά επεισόδια που εξελίχθηκαν με αφορμή την διεξαγωγή της Ιταλικής απογραφής του έτους 1922 στην Κάρπαθο.
Ομιλητές:
α. Εμμανουήλ Ι. Σακέλλης,
Ομότιμος Καθηγητής του Παντείου Πανεπιστημίου
Θέμα: «Εξεγέρσεις του λαού της Ολύμπου Καρπάθου εναντίον των Ιταλών κατακτητών επί Δημαρχίας των Εμμανουήλ Ι. Σακέλλη (1922) και Γεωργίου Μηνά Χαλκιά (1936) για την αποτροπή των τότε διαταχθεισών απογραφών πληθυσμού»
β. Μιχάλης Φρ. Χανιώτης,
Δήμαρχος Καρπάθου, πρώην Καθηγητής της Ραλλείου Παιδαγωγικής Ακαδημίας Πειραιώς.
Θέμα: «Ο Δήμαρχος Όθους Καρπάθου Μανόλης Χανιώτης και η συμμετοχή του στα πατριωτικά γεγονότα του 1922»
γ. Χάρης Ν. Μπαμπούνης,
Αναπληρωτής Καθηγητής Νεοελληνικής Ιστορίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών
Θέμα: «Scarpanto Turbatus. Ένοπλη αντίσταση των Μενετιατών Καρπάθου τον Αύγουστο του 1922. Η αρίθμηση των οικιών και η απάλειψή της (τα λεγόμενα «Νούμερα»)»
δ. Μανόλης Μ. Νιοτής
Ε.τ. Λυκειάρχης
Θέμα: «Βιογραφία του Νικολάου Μιχ. Νιοτή, φονευθέντος από τις Ιταλικές αποικιοκρατικές δυνάμεις κατά τη διάρκεια των πατριωτικών γεγονότων του 1922 στο Απέρι της Καρπάθου»
Μνημόσυνο του Νικολάου Μιχ. Νιοτή – αποκαλυπτήρια αναθηματικής πλάκας στο γονικό του φονευθέντος στην συνοικία Κάτω Χωριό της Ολύμπου.
Το Μνημείον των πεσόντων δια την Ελευθερίαν Ολυμπιτών – 1953
Θα πρέπει να διευκρινίσω εδώ ότι θεωρήσαμε σκόπιμη την ανάρτηση της προαναφερόμενης αναθηματικής πλάκας για το λόγο ότι δύο μόνο ονόματα υπέρ πατρίδος θυσιασθέντων Ολυμπιτών δεν ανεγράφησαν, εκ παραδρομής, στο επιμελημένο κατά τα λοιπά “Μνημείον των Πεσόντων διά την Ελευθερίαν Ολυμπιτών” το οποίο κατασκευάστηκε το έτος 1953 από την Αδελφότητα των Απανταχού Ολυμπιτών Καρπάθου “Η ΔΗΜΗΤΡΑ” και τοποθετήθηκε στο προαύλιο της καθεδρικής εκκλησίας της Ολύμπου (βλ. σχετική φωτογραφία).
Αυτά ήταν αφενός το όνομα του Νικολάου Νιοτή που δολοφονήθηκε από τους Ιταλούς στο Απέρι τον Αύγουστο του 1922 και αφετέρου του εθνομάρτυρα παπα-Νικόλα Ανδρουλάκη που κάηκε ζωντανός από τους Τούρκους του Κεμάλ πασά στην ενορία του στη Σμύρνη τον Σεπτέμβριο του 1922. Στο προαναφερθέν μνημείο εξάλλου γράφεται και το όνομα του Εμμανουήλ Νιοτή, γιου του Νικολάου Νιοτή, πεσόντος στη Γαλλία την 20η/10/1918 ως μέλος του Αμερικανικού στρατεύματος.
Και ενώ οι προετοιμασίες της εκδήλωσης είχαν εξελιχθεί με απόλυτη ομαλότητα όλους τους προηγούμενους μήνες, την τελευταία στιγμή προέκυψαν ως κεραυνός εν αιθρία δύο ζητήματα:
- Ορισμένοι μεμονωμένοι συμπατριώτες, των οποίων συγγενής είχε πρωταγωνιστικό ρόλο -σεβαστό από κάθε άποψη- στα τότε διαδραματισθέντα γεγονότα, εθεώρησαν ότι έπρεπε κατ’ αναλογίαν να αναρτηθεί παρόμοια αναθηματική πλάκα με εκείνη του θυσιασθέντος και στη δική τους οικία… θέμα για το οποίο απασχόλησαν κατά κόρον τον τότε Δήμαρχο Καρπάθου κ. Μιχάλη Χανιώτη. Και τούτο μολονότι ο μόνος πεσών κατά τα γεγονότα ήταν ο Νικόλαος Νιοτής. Εζητήθη μάλιστα επιτακτικά να μην πραγματοποιηθεί η προγραμματισμένη εκδήλωση εάν δεν συμπεριλαμβανόταν σε αυτήν η τοποθέτηση και της δευτέρας αιτουμένης πλάκας.
- Η μικρανεψιά και κληρονόμος της προγονικής οικίας του Νικολάου Νιοτή, παρενέβη τηλεφωνικώς προς τον Δήμαρχο ισχυριζόμενη … ότι δεν είχε ενημερωθεί προσωπικά για την προγραμματισμένη τοποθέτηση της αναθηματικής πλάκας του Νικολάου Νιοτή στο σπίτι της, αν και επί σειρά μηνών ο υπογράφων βρισκόταν σε συνεχή επαφή για το όλο θέμα με τον γιο της, χωρίς ποτέ να τεθεί οποιοδήποτε ζήτημα αυτοπρόσωπης ενημέρωσης της μητρός του, ως ιδιοκτήτριας της οικίας. Εδήλωνε λοιπόν, παραδόξως, ανέτοιμη να δεχθεί την σχετική τιμή…
Έτσι ο τότε Δήμαρχος Καρπάθου κ. Μιχάλης Χανιώτης, από τη πολύχρονη συνεργασία με τον οποίο διατηρώ έως σήμερα αγαθή ανάμνηση, ευρισκόμενος σε δύσκολη θέση και παρά την εδραία πεποίθησή του πως δεν υπάρχει τίποτε υπέρτερο από τη θυσία της ανθρώπινης ζωής στο βωμό της πατρίδας, έλαβε την απόφαση να πραγματοποιηθεί μεν η προγραμματισμένη επετειακή εκδήλωση, να αναβληθεί παρά ταύτα επ’ αόριστον η τοποθέτηση και τα αποκαλυπτήρια της αναθηματικής πλάκας στο γονικό του Νικολάου Μιχ. Νιοτή.
Όπως όμως εξελίχθηκαν τα πράγματα η “αναβολή” εκείνη μεταβλήθηκε εν τέλει σε ακύρωση της τοποθέτησης της σχετικής αναθηματικής πλάκας, αφού κανείς έκτοτε από την πλευρά του Δήμου Καρπάθου δεν επελήφθη του θέματος ώστε να διευθετήσει οριστικά την εναπομένουσα εκκρεμότητα.
Κι ούτε καν ο συνδιοργανωτής της εκδήλωσης Κ.Ο.Π.Α.Π. εξόφλησε έως τώρα το μικρό κόστος της τότε παραγγελθείσας αναθηματικής μαρμαρόπλακας (βλ. σχετική φωτογραφία) με αποτέλεσμα η εγχάρακτη πλάκα να μένει ως σήμερα στα αζήτητα του μαρμαρογλυφείου Γεραπετρίτη στα Πηγάδια…
Σημειώνω εδώ ότι μόνο ο Κ.Ο.Π.Α.Π. είχε τότε την δυνατότητα της εξόφλησης της μικρής οικονομικής δαπάνης, αφού ο Πολιτισμικός Οργανισμός της Ολύμπου έδινε επί δύο χρόνια ακαταπαύστως τη μάχη της επιβιώσεώς του ως αυτονόμου Ν.Π.Δ.Δ. του Δήμου Καρπάθου στο πλαίσιο του ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗ και δεν ενομιμοποιείτο, κατά τις γνωματεύσεις των ειδημόνων, να ασκεί οικονομική διαχείριση!!!
Σημειώνω επιπλέον ότι παρά την προσωπική μου διαφωνία με τη ληφθείσα απόφαση του κ. Δημάρχου, ήταν αυτονόητο ότι ως μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου Ν.Π.Δ.Δ. του Δήμου Καρπάθου, φορέα υφισταμένου του Δημάρχου Καρπάθου, έπρεπε, όπως και να ’χει, να αποδεχτώ την εφαρμογή της συγκεκριμένης απόφασης εν ονόματι της συνετής λειτουργίας του Πολιτισμικού Οργανισμού της Ολύμπου.
Παρά ταύτα θέλω να πιστεύω ότι με τον καιρό έχουν επικρατήσει νηφαλιότερες σκέψεις στους ποικιλοτρόπως εμπλεκομένους στο θέμα, ώστε το θέρος του προσεχούς έτους 2020 να κλείσει με τον τρόπο που αρμόζει η άστοχη αυτή παράληψη και να τιμηθεί με τον δέοντα σεβασμό, όπως αρχικά είχε προγραμματιστεί, η μνήμη του πρωτομάρτυρα της καρπαθιακής ελευθερίας Νικολάου Μιχ. Νιοτή στη γενέτειρά του Όλυμπο της Καρπάθου».