γράφει ο Μανώλης Δημελλάς
Πιο πικρές ιστορίες από εκείνες των αγνοουμένων στρατιωτών ίσως να μην υπάρχουν. Ακόμη και σήμερα, αν και έχουν περάσει παραπάνω από 7 δεκαετίες από τις πολεμικές επιχειρήσεις του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου και την κατάληψη της Καρπάθου από τους Γερμανούς κι όμως υπάρχουν απόγονοι Ιταλών στρατιωτών που τριγυρνούν στο νησί, κρατούν τσακισμένες ασπρόμαυρες φωτογραφίες κι αναζητούν πληροφορίες για τους συγγενείς τους, που κάποτε βρέθηκαν να υπηρετούν τη θητεία τους στο νησί.
Τέτοιες μέρες, Νοέμβρη του 1943, στην Κάρπαθο γινόταν ένας αναβρασμός, αρκετοί, ίσως οι περισσότεροι, από τους Ιταλούς πανηγύριζαν, ζητωκραύγαζαν στους δρόμους:
- la Guerra e finita! Ο πόλεμος τελείωσε!
Έπειτα παρέδιδαν τα όπλα, μάζευαν τα λιγοστά μπαγκάζια τους κι ως αιχμάλωτοι έμπαιναν σε μικρά επιταγμένα σκάφη με συνηθέστερο προορισμό την Κρήτη. Όμως μεσοπέλαγα ένα συμμαχικό υποβρύχιο ή ένα αεροπλάνο έκανε κομμάτια τα όνειρα και έστελνε στον άλλο κόσμο τους στρατιώτες.
Η τραγική μοίρα δυο πετρελαιοκίνητων καϊκιών γράφτηκε τέτοιες ημέρες του Νοέμβρη 1943.
Το καΐκι ΑΓΙΟΣ ΑΝΤΩΝΙΟΣ (A.A. Kal. 89), επιταγμένο από τις Γερμανικές δυνάμεις, είχε αποπλεύσει από τα Πηγάδια της Καρπάθου στις 14 ή 19 Νοεμβρίου 1943, έχοντας για επιβάτες 208 αιχμάλωτους Ιταλούς στρατιώτες με προορισμό την Κρήτη. Ανάμεσα στον Άγιο Νικόλαο και τη Σητεία, χτυπήθηκε με δυο τορπίλες από το πολωνικό υποβρύχιο SOKOL.
Το ΑΓΙΟΣ ΑΝΤΩΝΙΟΣ, εκτός από τους αιχμαλώτους που μετέφερε, είχε πλήρωμα 11 Γερμανούς και 4 Έλληνες. Σύμφωνα με το γερμανικό ναυτικό αρχηγείο Κρήτης χάθηκαν 80 Ιταλοί (σε μια άλλη εκδοχή ο αριθμός των θυμάτων ανεβαίνει στα 110), επίσης 60 αιχμάλωτοι τραυματίζονται σοβαρά καθώς και ένας Γερμανός στρατιώτης.
Ακόμη ένα καΐκι, που είχε ξεκινήσει την ίδια ημέρα από την Κάρπαθο, το ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ( C. Sa. 38), φορτωμένο με 286 Ιταλούς και άγνωστο αριθμό πληρώματος, χτυπήθηκε από το ίδιο πολωνικό υποβρύχιο όμως δεν καταγράφονται θύματα αν και το σκάφος βυθίστηκε.
Ήταν το υποβρύχιο SOKOL, με κυβερνήτη τον πλοίαρχο J. Kolziolkowski, που εκτός από αυτά τα δυο επιταγμένα καΐκια, στην μάχη που δόθηκε, βύθισε και ένα γερμανικό πολεμικό σκάφος τύπου Mowe (60 GRT) που βρέθηκε στην περιοχή.
Όπως καταγράφει ο ιστορικός Μανώλης Κασσώτης, στο βιβλίο “Η Κάρπαθος στον Β’ παγκόσμιο πόλεμο” και σύμφωνα με τα επίσημα Ιταλικά αρχεία, το Σεπτέμβρη του 1943, στην Κάρπαθο υπηρετούσαν περίπου 2.550 Ιταλοί, αξιωματικοί και στρατιώτες (κάποιες άλλες αναφορές ανεβάζουν πολύ ψηλότερα τον αριθμό των στρατιωτών στις 4.000).
Ο Ιταλικός στρατός της Καρπάθου με την συνθηκολόγηση που υπέγραψε ο στρατηγός Badoglio παραδόθηκε δίχως την παραμικρή αντίσταση στους μόλις 800 Γερμανούς που στις 6 Σεπτέμβρη 1943 εμφανίστηκαν στο νησί.
Η ανακοίνωση, που υπογράφει ο στρατ. διοικητής Δωδεκανήσου Ναύαρχος L. Campioni, έφτασε 5 μέρες αργότερα, στις 11 Σεπτέμβρη.
Οι Γερμανοί υποσχέθηκαν στους Ιταλούς που παράτησαν αμέσως τα όπλα, ότι θα τους αφήσουν να επιστρέψουν στη πατρίδα τους, επίσης άφησαν περιθώριο συνεργασίας σε όποιον Ιταλό στρατιώτη ή Αξιωματικό θα το επιθυμούσε.
Από τους Ιταλούς μόνο 56 στρατιώτες πέρασαν στις γραμμές των Γερμανών, ως εθελοντές (Kampf willige), ενώ υπήρξαν και 34 Ιταλοί που παρέμειναν ως άοπλοι βοηθητικοί εθελοντές (Hilfs willige).
Συνολικά οι Ιταλοί που παρέμειναν πάνω στο νησί έφταναν περίπου τους 150 και κατόπιν συμφωνίας παρέμειναν σε διάφορες διοικητικές υπηρεσίες, όπως το τελωνείο και στους αστυνομικούς σταθμούς. Κάποιοι λιγοστοί, από αυτούς, ήταν μέλη του του φασιστικού ιταλικού κόμματος Partito Nazionale Fascista, οι οποίοι αποφάσισαν να μην ακολουθήσουν τη συνθηκολόγηση, ωστόσο οι περισσότεροι στρατιώτες, που συνεργάστηκαν, περίμεναν το τέλος του πολέμου, για να αποφύγουν έτσι την αιχμαλωσία από τους Γερμανούς και να επιστρέψουν με ασφάλεια στη δική τους πατρίδα.
Πηγές
http://invisiblegraves.weebly.com/agios-antonios-aa-kal-89.html
Η Κάρπαθος τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο, Μανώλης Κασσώτης
