Από την Άρτεμις Αντωνίου, BSc (Hons), MSc
Σύμβουλο Ψυχολόγο και Συνθετική Θεραπεύτρια. www.artemisantoniou.com
Αυτό το άρθρο απευθύνεται σε όσους θέλουν να μάθουν περισσότερα για τις ψυχολογικές θεραπείες και για το πώς λειτουργούν. Σκοπός του είναι να δώσει απλές και ξεκάθαρες πληροφορίες για τις ψυχολογικές θεραπείες, καθώς είναι ένα σχετικά νέο αντικείμενο που ενώ πολλοί άνθρωποι θα ήθελαν να ωφεληθούν από αυτό μπορεί να διστάζουν είτε επειδή δεν γνωρίζουν και δεν έχουν τις απαραίτητες και αξιόπιστες πληροφορίες, είτε επειδή αισθάνονται σύγχυση για το πώς λειτουργούν και για το τι μπορούν να τους προσφέρουν.
Τι είναι οι ψυχολογικές θεραπείες;
Η συμβουλευτική ψυχολογία, η ψυχοθεραπεία και η κλινική ψυχολογία είναι όροι παρόμοιοι. Τα επαγγέλματα αυτά είναι όλα σχετικά μεταξύ τους.
Συνήθως σημαίνει ότι ένα άτομο παρέχει τις επαγγελματικές του υπηρεσίες σε ένα άλλο άτομο έχοντας ως βασική αρχή ότι ο διάλογος μπορεί να βοηθήσει ή να ‘θεραπεύσει’ το άτομο που δέχεται ή αγοράζει αυτές τις υπηρεσίες.
Οι Σύμβουλοι Ψυχολόγοι και οι Κλινικοί Ψυχολόγοι έχουν βασικό πτυχίο στην ψυχολογία (ή παρόμοιο αντικείμενο), έχουν κάνει εξειδικευμένη πρακτική εξάσκηση με εποπτεία καθώς, επίσης, είχαν ή εξακολουθούν να έχουν προσωπική εμπειρία στη συμβουλευτική ή την ψυχοθεραπεία κάνοντας δική τους θεραπεία. Αυτό θα ήταν χρήσιμο να το ρωτήσεις.
Όλα αυτά τα επαγγέλματα είναι σχετικά νέα – υπάρχουν τα τελευταία περίπου 100 χρόνια σε αυτή τη μορφή – και είναι διαφορετικά από την ψυχιατρική.
Ο ψυχίατρος είναι γιατρός, ο οποίος έχει ειδικά εκπαιδευτεί στην ιατρική και φαρμακευτική θεραπεία των ψυχικών διαταραχών – ειδικότερα στα άτομα που μπορεί να καταλήξουν σε ένα ψυχιατρικό νοσοκομείο.
Ο ψυχίατρος, λοιπόν, έχει ειδικευθεί στο να μπορεί να δίνει συνταγές για φάρμακα με ουσίες όπως το βάλιουμ, το λίθιο, αντι-καταθλιπτικά ή αντιψυχωσικά. Αυτοί είναι οι κυριότεροι τύποι φαρμακευτικών θεραπειών, που είναι διαθέσιμα μέσω των ψυχιάτρων για την αντιμετώπιση των ψυχικών διαταραχών.
Οι ψυχίατροι μπορεί να έχουν ή μπορεί και να μην έχουν εκπαιδευτεί στην ψυχανάλυση, την ψυχοθεραπεία, την συμβουλευτική ή την κλινική ψυχολογία. Αυτό θα ήταν σημαντικό να το μάθεις.
Εσύ ξέρεις πότε είναι ο σωστός χρόνος για ‘σενα.
Μερικοί άνθρωποι επισκέπτονται τον ψυχολόγο μετά από πιεστικές κάποιες φορές παραινέσεις των ανθρώπων γύρω τους. Τις περισσότερες φορές το καλύτερο είναι να επιλέξεις εσύ το χρόνο που θα επισκεφτείς έναν θεραπευτή για να συζητήσεις τα θέματα που σε απασχολούν. Για παράδειγμα, η Κάτια (ψευδώνυμο), που αποφάσισε να κάνει θεραπεία λέει: ‘Είχα καταλάβει ότι είχα κάποιες δυσκολίες από παλιά μου θέματα στις οποίες δεν είχα δώσει σημασία. Πίστευα ότι έτσι απλά θα φύγουν. Αισθάνθηκα, όμως, ότι είχα φτάσει μπροστά σε έναν συναισθηματικό τοίχο. Αυτό δημιουργούσε δυσκολίες σε ‘μενα, στις σχέσεις μου, στη ζωή μου γενικότερα. Δεν ήθελα άλλο να μου συμβαίνει αυτό. Ήθελα να το αντιμετωπίσω προτού κάνω οικογένεια. Δεν θα ήθελα να το μεταφέρω μελλοντικά στα παιδιά μου. Έτσι, αποφάσισα να κάνω θεραπεία.’
Μπορεί να αισθανθείς περίεργα την πρώτη φορά που θα πας στον ψυχολόγο.
Και είναι απόλυτα φυσιολογικό! Πας να μιλήσεις για τον εαυτό σου και τα προσωπικά σου σε έναν ξένο. Αν κάνεις κάτι τέτοιο στην πραγματική ζωή το πιθανότερο είναι ο άλλος απλά να εξαφανιστεί. Όμως, σκέψου, πας στον οδοντίατρο για να φροντίσεις τα δόντια σου, γιατί να μην πας σε κάποιον που μπορεί να σε βοηθήσει να φροντίσεις τα συναισθήματά σου; Η Σοφία (ψευδώνυμο) λέει: ‘ Στην αρχή ήμουν πολύ σφιγμένη και δεν είχα ιδέα πόσο χρειάζεται να μιλήσω. Μετά, όμως, από λίγη ώρα άρχισα να δακρύζω συνειδητοποιώντας ότι είναι η πρώτη φορά μετά από 10 χρόνια που μπόρεσα να ανοιχτώ πραγματικά – και μάλιστα σε κάποιον που ήταν εκεί για να με ακούσει’.
Οι άλλοι μπορεί να νομίζουν ότι ‘κάτι δεν πάει καλά με ‘σενα’ αν κάνεις ψυχολογική θεραπεία.
Μην περιμένεις να καταλάβουν όλοι τι είναι και τι κάνει η συμβουλευτική και η θεραπεία. Μερικοί ίσως σκεφτούν ότι ‘δεν πας καλά’ ή να νιώσουν την έκπληξη και την απορία ‘πώς εσύ που είσαι μια χαρά φυσιολογικό άτομο έχεις ανάγκη από τέτοια; ’. Συνήθως, αυτή η αντιμετώπιση οφείλεται στην άγνοια και στην έλλειψη έγκυρης πληροφόρησης για το τι είναι και πώς λειτουργούν οι ψυχολογικές θεραπείες. Δεν χρειάζεται να το σκεφτείς κι εσύ έτσι.
Δεν φταίει ποτέ μόνο ένα πράγμα…(ούτε καν μόνο οι γονείς σου) !
Το στερεότυπο που συνήθως επικρατεί για την θεραπεία είναι ότι πας εκεί για να μιλήσεις για τους οι γονείς σου και για το πώς σου ‘κατέστρεψαν’ τη ζωή. Δεν χρειάζεται να είναι πάντα έτσι. Οι γονείς μπορεί να έρχονται ως θέμα στη θεραπεία αλλά όχι τόσο πολύ όσο ίσως μπορεί να φαντάζεσαι. Μπορεί να έχεις κατά καιρούς μια ουσιαστική συζήτηση με το θεραπευτή ή τη θεραπεύτριά σου για τις σχέσεις με τους γονείς σου και την οικογένειά σου αλλά δεν είναι πάντα το κυρίαρχο θέμα. Μπορείς να μιλήσεις για όποια θέματα σε απασχολούν, ακόμα και για τον καιρό!
Ο χώρος είναι όσο σημαντικός όσο και ο/η θεραπευτής σου.
Ο κάθε θεραπευτής έχει το δικό του επαγγελματικό στιλ στο χώρο του. Μπορεί, επίσης, να βλέπεις το θεραπευτή σου σε ένα χώρο απλό και πιο ουδέτερο όπως π.χ. ένα ιατρείο. Σε κάθε περίπτωση, όμως, ο χώρος του θεραπευτή σου ή της θεραπεύτριάς σου είναι σημαντικό να σε κάνει να αισθάνεσαι άνετα και ότι εκεί μπορείς να εκφραστείς με ασφάλεια και εχεμύθεια.
Η θεραπεία μπορεί να διαρκέσει αρκετό χρόνο.
Υπάρχει ποικιλία στη διάρκεια των θεραπειών. Άλλες είναι βραχείες- δηλαδή ο αριθμός των συνεδριών μπορεί να είναι περιορισμένος, για παράδειγμα συνήθως από 6-20. Αυτές οι θεραπείες συνήθως επικεντρώνονται σε ένα συγκεκριμένο θέμα που σε απασχολεί. Υπάρχουν και οι μακρόχρονες θεραπείες όπου έχεις το χρόνο και την ευκαιρία να εξερευνήσεις και να γνωρίσεις τον εαυτό σου πιο σφαιρικά και ολοκληρωμένα. Το τι θα διαλέξεις εξαρτάται από το τι θέλεις και πού θες να φτάσεις – όπως συμβαίνει κι όταν θες να μάθεις μια ξένη γλώσσα. Για παράδειγμα, σε ένα ταχύρρυθμο τμήμα θα μάθεις να επικοινωνείς καλά για τα βασικά. Σε ένα πιο μακρόχρονο πρόγραμμα θα μάθεις καλύτερα τη γλώσσα, μπορεί ακόμα και να γίνει σαν η δεύτερη μητρική σου. Επειδή, όμως, κάθε περίπτωση είναι μοναδική και ξεχωριστή, πάντα μπορείς να το συζητήσεις αυτό με το θεραπευτή ή τη θεραπεύτρια που θα επιλέξεις.
Πώς λειτουργούν;
Υπάρχουν πολλές στιγμές στη ζωή μας που όλοι μας θέλουμε κάποιον να μας ακούσει. Βασικά, αυτή είναι η δουλειά του σύμβουλου ψυχολόγου – κάποιος που θα σε ακούσει και που έχει επίσης εκπαιδευτεί να το κάνει. Σημασία έχει κυρίως η θεραπευτική σχέση που θα κάνετε με τον σύμβουλο που θα επιλέξεις.
Ο/Η σύμβουλός σου ή θεραπευτής σου, μέσα στα πλαίσια της θεραπευτικής σας σχέσης θα προσπαθήσει:
- Να ακούσει σωστά αυτά που λες.
- Να σε βοηθήσει να ξεμπερδέψεις τα συναισθήματα και τις ανησυχίες σου.
- Να σε βοηθήσει να καταλάβεις πώς σκέφτεσαι και αισθάνεσαι.
- Να σε βοηθήσει να εκφράσεις τα συναισθήματά σου με τον δικό σου τρόπο σε ασφαλές περιβάλλον.
- Να σε βοηθήσει να βρεις τις δικές σου λύσεις στα θέματα που σε απασχολούν.
- Να σε βοηθήσει να αποδεχτείς ό,τι δεν μπορεί να αλλάξει.
- Να σε βοηθήσει να αναγνωρίσεις ό,τι μπορεί να αλλάξει για ΄σενα και εφόσον θέλεις να το αλλάξεις.
Εσύ θα αποφασίσεις ποιος είναι ο καλύτερος θεραπευτής για ‘σενα.
Όπως και όταν θέλεις να διαλέξεις οποιαδήποτε άλλη σημαντική υπηρεσία έτσι μπορείς να διαλέξεις και ψυχολόγο. Μπορεί να χρειαστεί να τηλεφωνήσεις ή και να επισκεφτείς αρκετούς ψυχολόγους μέχρι να καταλήξεις στον καλύτερο/η για εσένα.
- Ψάξε για την καλύτερη βοήθεια για εσένα. Μπες στο Διαδίκτυο, πάρε πληροφορίες από έγκυρες ιστοσελίδες και ιστοσελίδες αναγνωρισμένων συλλόγων ψυχολόγων και ψυχοθεραπευτών. Οικειοποιήσου με το θέμα.
- Ρώτα το γιατρό σου ή κάποιον που εμπιστεύεσαι αν γνωρίζει κάποιον να σου συστήσει.
- Ρώτα τον θεραπευτή σου για οποιαδήποτε απορία έχεις για τη θεραπεία. Πάντα μπορείς να πάρεις και μια δεύτερη γνώμη ή να βρεις άλλο θεραπευτή.
Σημείωση – να έχεις επιφύλαξη για κάθε άτομο ή οργανισμό που ισχυρίζεται ότι διαθέτει τη ‘μαγική θεραπεία’ ή ότι εγγυάται επιτυχία. Δεν υπάρχει ακόμη καμία τέτοια θεραπεία. Αν υπήρχε δεν θα υπήρχαν πια ανάμεσά μας ψυχικά ή συναισθηματικά προβλήματα.
www.artemisantoniou.com
E: artemisantoniou@gmail.com
© 2009 – 2021 Άρτεμις Αντωνίου
Με την επιφύλαξη των πνευματικών και ηθικών δικαιωμάτων της συγγραφέως.
Για οποιαδήποτε αλλαγή, περικοπή ή/και αλλοίωση του κειμένου και του περιεχόμενού του με οποιονδήποτε τρόπο καθώς και για οποιαδήποτε αλλαγή στον τρόπο δημοσίευσης του άρθρου, θα πρέπει προηγουμένως να ενημερώσετε και να λάβετε την έγκριση της συγγραφέως. Απαγορεύεται η αναδημοσίευση χωρίς τη συγκατάθεση της συγγραφέως.